រទេះព្រាត់គោ

Posted on October 28, 2018 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

១. រទេះព្រាត់គោឈរស្ងៀមទ្រឹង បាត់គោស្ងាត់ឈឹងដឹងទៅណា

ចាំមួយកន្លែងក្រែងយាត្រា វិលរកអាត្មានាំទៅស្រែ។

២. ចាំបាត់ចាំបាត់ស្ងាត់ដំណឹង បាត់គោមិនវឹងវិលមកក្បែរ

បែបលែងស្រណោះលែងស្និទ្ធស្នេហ៍ ឬចិត្តគោប្រែបានរថថ្មី។

៣. ឬគេប្រល័យក្ស័យជីពជន្ម គេធ្វើទារុណមិនប្រណី

គេកាប់ចិញ្ច្រាំធ្វើចំណី រងទុក្ខផុតស្ដីមរណ៍ទៅហើយ។

៤. គោអើយបើច្នោះរស់ដូចស្លាប់ ឃ្លាតសម្លាញ់ប្រាប់ថាមិនស្បើយ

រស់រង់ចាំសូន្យមិនរហើយ ទុក្ខសោកឥតត្រើយលុះមរណា។

៥. ស្រណោះធ្លាប់ទឹមគោទាំងទ្វី ដឹកនាំគ្រប់ទីគ្រប់ទិសា

មើលភូមិស្រុកស្រែភ្នំព្រឹក្សា មិនមានឯកាសែនត្រេកអរ។

៦. ធ្លាប់ធ្វើការធ្ងន់ពន់ស្រូវស្រែ ដឹកកណ្ដាប់ផ្លែជីអង្ករ

ដឹកម្ចាស់ដឹកដីចិត្តស្មោះស នឿយហត់ត្រដរបរជិតឆ្ងាយ។

៧. ឥឡូវប្រែហើយមានគោយន្ត គេលែងរែកពន់ប្រើគោកាយ

គេលក់គោចោលអស់គ្មានស្ដាយ ចោលរទេះឆ្ងាយបានម៉ាស៊ីន។

ឧដុង្គ ថ្ងៃ២៨ តុលា ២០១៨

ស៊ីហ្សែត

44956668_1076226449221568_8279012555003789312_n

“យុវជនដើម្បីវប្បធម៌ជាតិ”

Posted on March 3, 2018 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

ទិវាវប្បធម៌ជាតិលើកទី២០

៣ មីនា ២០១៨

“យុវជនដើម្បីវប្បធម៌ជាតិ”

ប្រធានបទ៖ តួនាទីយុវជនក្នុងកិច្ចអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ។

ខ្លឹមសារនៃការពិភាក្សាវែកញែក

យុវជនគឺជាទំពាំងស្នងឫស្សី ជាអ្នកបន្តវេន និងទទួលភារកិច្ចបន្តពីអ្នកជំនាន់មុនក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍសង្គម។ យុវជនមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងកិច្ចការគ្រប់វិស័យ ជាពិសេសក្នុងកិច្ចថែរក្សានិងធ្វើឲ្យរីកចម្រើនប្រកបដោយនិរន្តភាពនូវវប្បធម៌ជាតិ។ ក្នុងពេលនេះយើងនឹងលើកយកប្រធានបទ “តួនាទីយុវជនក្នុងកិច្ចអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ” មកធ្វើការជជែកវែកញែក។

តើយុវជនមានតួនាទីបែបណាខ្លះក្នុងការថែរក្សានិងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ?

ដើម្បីជាប្រទីបក្នុងការបកស្រាយនូវប្រធានបទខាងលើ ជាបឋមយើងសូមធ្វើការពន្យល់ន័យនៃពាក្យគន្លឹះមួយចំនួនសិន។ យុវជនគឺជនពេញវ័យទាំងប្រុសទាំងស្រីដែលមានអាយុស្ថិតនៅចន្លោះកុមារភាពនិងមជ្ឈិមវ័យ ជាកម្លាំងដ៏សំខាន់ក្នុងការជ្រោមជ្រែង អភិវឌ្ឍសង្គម។ អភិរក្សមានន័យថាការថែរក្សា ការពារឲ្យបានគង់វង្សតទៅ។ អភិវឌ្ឍគឺសំដៅដល់ការធ្វើឲ្យរីកចម្រើនរុងរឿង។ វប្បធម៌គឺជាការសាបព្រោះបណ្ដុះចំណេះដឹង វិជ្ជា ប្រាជ្ញា ស្មារតីឲ្យបានលូតលាស់រីកចម្រើន សំដៅលើអាកប្បកិរិយាសង្គម បទដ្ឋានដែលមាននៅក្នុងសង្គមមនុស្ស ពោលគឺប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ ជំនឿ សាសនា សិល្បៈ ភាសា អក្សរសាស្ត្រ អក្សរសិល្ប៍ កីឡា ល្បែងកម្សាន្ត និងច្បាប់ជាដើម។

តាមរយៈពាក្យគន្លឹះអាចឲ្យយើងយល់បានថាយុវជនមានភារកិច្ចយ៉ាងសំខាន់ក្នុងកិច្ចការពារ ថែរក្សានិងជួយឲ្យមានភាពរីកចម្រើនដល់ការបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះដឹង ប្រាជ្ញា ស្មារតី អាកប្បកិរិយានិង បទដ្ឋានសង្គមដែលមានជំនឿ សាសនា សិល្បៈ ភាសា អក្សរសាស្ត្រ អក្សរសិល្ប៍ កីឡា ល្បែងកម្សាន្ត និងច្បាប់ ប្រកបដោយភាពរុងរឿងជានិរន្តរ៍។

មតិស្រប

ជាការពិតណាស់យុវជនគឺជាកម្លាំងដ៏សំខាន់ក្នុងកិច្ចអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ។

យើងសូមផ្ដល់ជូននូវទឡ្ហីករណ៍៤ដូចខាងក្រោម៖

១. យុវជនជាអ្នកទទួលយកវប្បធម៌ និងសិក្សារៀនសូត្រវប្បធម៌ខ្លួន

ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ យុវជនគឺជាវ័យដែលកំពុងក្រេបជញ្ជក់នូវរាល់ចំណេះដឹងគ្រប់ផ្នែកពីគ្រប់ទីកន្លែងតាំងពីគ្រួសារ សង្គម និងសាលារៀន។ វប្បធម៌ទាំងឡាយដែលពួកគេបានមើលឃើញ និងរស់នៅផ្ទាល់ក្នុងពិភពនោះរាល់ថ្ងៃ ពួកគេបានទទួលយកដោយស្វ័យប្រវត្តិ និងសន្សឹមៗពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃពីចំណេះដឹងទាំងនោះ។ ជាក់ស្ដែងមនុស្សរស់នៅក្នុងសង្គមណានឹងបានទទួលយកនូវទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី ជំនឿសាសនា ភាសា អក្សរសិល្ប៍ សិល្បៈ នៃសង្គមនោះ។ ពួកគេនឹងរៀនសូត្រតាមរយៈជីរភាពរស់នៅ ការមើលឃើញជារៀងរាល់ថ្ងៃ និងតាមរយៈការសិក្សារៀនសូត្រពីឪពុកម្ដាយ បងប្អូន មនុស្សក្នុងសង្គម និងគ្រូអាចារ្យនៅសាលារៀន។ យុវជនទាំងនោះគឺជាអ្នកបន្តវេនអនុវត្តផ្សព្វផ្សាយនូវវប្បធម៌របស់ខ្លួនទៅកាន់មនុស្សជាតិទាំងឡាយទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ បើយើងក្រឡេកមើលទៅក្នុងសង្គមអក្សរសាស្ត្រ យើងឃើញមានអ្នកនិពន្ធល្បីល្បាញជាច្រើនបានបន្សល់ទុកនូវស្នាដៃល្អៗជាច្រើន។ អ្នកនិពន្ធទាំងនោះច្រើនតែជាយុវជន ជាអ្នកសិក្សារៀនសូត្រ ហើយបានផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ជាតិតាមរយៈសំណេររបស់ខ្លួន។

២. យុវជនជាអ្នកអនុវត្តវប្បធម៌ជាតិខ្លួន

វប្បធម៌ដែលគ្មានអ្នកអនុវត្តបន្តវេន នឹងរលាយសាបសូន្យទៅ។ យ៉ាងណាមិញ យើងឃើញថាវប្បធម៌ខ្មែរដែលនៅបន្តរហូតដល់សព្វថ្ងៃព្រោះមានប្រជាជនខ្មែរជាអ្នកយកមកអនុវត្ត និងថែរក្សា។ ជាក់ស្ដែងប្រពៃណីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ជំនឿសាសនា ភាសា សិល្បៈរបស់ខ្មែរយើងដែលអាចបន្តវត្តមាននៅលើផែនដីនេះបានក៏អាស្រ័យដោយមានមនុស្សខ្មែរជាអ្នកគោរព អនុវត្តបន្តពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់។ ហើយអ្នកដែលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងកិច្ចការនេះគឺយុវជន ព្រោះបើគ្មានយុវជនជាអ្នកបន្តវេនទេ ចំណេះដឹងទាំងនោះ វប្បធម៌ទាំងនោះនឹងត្រូវរលត់ទៅតាមអ្នកជំនាន់មុននោះបាត់គ្មានសល់ឡើយ។ ជាក់ស្ដែងសិល្បៈរបាំ ល្ខោន តន្ត្រីខ្មែរមួយចំនួនតួយ៉ាងរបាំអប្សារា ល្ខោនខោល តន្ត្រីពិណបូរាណដែលស្ទើរតែផុតរលត់ទៅតាមសម័យកាលដ៏យូរលង់នោះទៅហើយ ក៏ត្រូវបានយុវជនជំនាន់ក្រោយខិតខំស្រាវជ្រាវប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញបានបន្តជីវិតបម្រើសង្គមខ្មែរបន្តទៅមុខទៀត។

៣. យុវជនជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ជាតិខ្លួន

ចំណេះដឹងដែលគ្មានការផ្សព្វផ្សាយ ហើយមានអាទិភាពតែក្នុងក្រុមតូចមួយក៏មិនអាចរីកចម្រើនបានដែរ វាអាចនឹងមរណាទៅតាមមនុស្សមួយក្រុមនោះដែរ។ មានការផ្សព្វផ្សាយកាន់តែច្រើន ការយល់ដឹងនៃវប្បធម៌នោះក៏កាន់តែច្រើន ការថែរក្សាទៅលើវប្បធម៌នោះក៏កាន់តែរឹងមាំ។ ជាភស្តុតាងយ៉ាងប្រត្យក្ស ប្រទេសនីមួយៗលើពិភពលោកបានដាក់បញ្ចូលនូវសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ខ្លួនទាំងរូបិយ និងអរូបិយជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកព្រោះតែចង់ធ្វើការផ្សព្វផ្សាយឲ្យមនុស្សជាតិនៅលើពិភពលោកបានដឹង បានស្គាល់ បានយល់ពីតម្លៃនៃសម្បត្តិវប្បធម៌ទាំងនោះ ព្រមទាំងរួបរួមគ្នា ជួយគ្នាការពារថែរក្សាទុកជាសម្បត្តិរួមមួយរបស់មនុស្សជាតិទូទៅលើសាកលលោក។ យុវជនមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងកិច្ចការផ្សព្វផ្សាយនេះ ព្រោះពួកគេជាអ្នកបន្តវេនពីមនុស្សចាស់ បើអត់ពីអ្នកជំនាន់មុននោះគឺអ្នកជំនាន់ក្រោយនេះហើយ ជាអ្នកទទួលបន្ត។ ជាតឹកតាងយ៉ាងសំខាន់មួយទៀត យើងឃើញថាក្នុងវិស័យសិល្បៈ អ្នកសិល្បៈភាគច្រើន តួយ៉ាងសិល្បករ សិល្បការិនីរបាំភាគច្រើនគឺជាយុវជន ព្រោះពួកគេគឺជាជនពេញកម្លាំង ប្រកបដោយទឹកចិត្តមោះមុត មានភាពច្នៃប្រឌិត រហ័សរហួន។ នៅលើឆាកជាតិ ឬអន្តរជាតិគឺយុវជននេះហើយដែលតែងតែបញ្ចេញមុខមាត់ និងស្នាដៃបង្ហាញដល់ជនានុជនទាំងឡាយពីផ្នែកផ្សេងៗនៃវប្បធម៌។

៤. យុវជនជាអ្នកថែរក្សាវប្បធម៌ជាតិឲ្យគង់វង្ស

រាល់ការសិក្សារៀនសូត្រ អនុវត្ត និងផ្សព្វផ្សាយអំពីវប្បធម៌គឺគ្មានអ្វីក្រៅតែពីចង់ការពារថែរក្សាមរតករបស់ដូនតាខ្លួនឲ្យនៅគង់វង្សស្ថិតស្ថេរ ចេរកាលតរៀងទៅនោះឡើយ។ ហើយវប្បធម៌ស្ថិតស្ថេរគង់វង្សទៅបានគឺអាស្រ័យដោយមានការអភិរក្សប្រកបដោយនិរន្តភាព ពោលគឺការបន្តឥតដាច់នៃសកម្មភាពថែរក្សាពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់។ ការនេះត្រូវការជាចាំបាច់នូវការបន្តវេនរបស់យុវជនពីមនុស្សជំនាន់មុន ដោយការសិក្សារៀនសូត្រ អនុវត្ត គោរពប្រតិបត្តិ និងផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលំទូលាយ។ ទង្វើទាំងនេះនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ឡើយ ការប្រុងប្រយ័ត្នទៅលើការជះឥទ្ធិពលនៃវប្បធម៌បរទេសមកលើវប្បធម៌ជាតិយើងជារឿងដែលត្រូវធ្វើ ក៏ជារឿងដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ និងយកចិត្តទុកដាក់បំផុតមួយ ព្រោះយុវជនជាវ័យដែលឆាប់ទទួលយកនូវវប្បធម៌ថ្មីៗដែលហូរចូលមកក្នុងស្រទាប់របស់ពួកគេ។ ការហូរចូលល្អអាចធ្វើឲ្យវប្បធម៌ជាតិរីកចម្រើន តែការហូរចូលអវិជ្ជមានអាចនឹងប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ជាតិ ហើយក៏អាចធ្វើឲ្យវប្បធម៌យើងសាបរលាបបាត់បង់ទៅបន្តិចម្ដងៗដោយមិនដឹងខ្លួន។ ដូចនេះយុវជនមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការថែរក្សាការពារ និងជ្រោមជ្រែងដល់វប្បធម៌របស់ជាតិខ្លួនឲ្យមានវឌ្ឍនភាព។ ជាការពិតណាស់វប្បធម៌ខ្មែរដ៏ល្អផូរផង់របស់យើងដែលអាចរក្សានិរន្តភាពមកដល់បច្ចុប្បន្នគឺសុទ្ធសឹងតែកើតឡើងដោយសារការប្ដេជ្ញាចិត្ត និងទឹកចិត្តស្រលាញ់ដ៏ជ្រាលជ្រៅរបស់យុវជនពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ខិតខំប្រឹងថែរក្សាកេរដំណែលវប្បធម៌ឲ្យបន្តវត្តមានភាពស្ថិតស្ថេរសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀត។

ភាពរុងរឿងនៃវប្បធម៌ មានប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ សាសនា ភាសា អក្សរសាស្ត្រ អក្សរសិល្ប៍ សិល្បៈ គឺស្ថិតក្នុងដៃយុវជន។ វប្បធម៌មិនអាចរុងរឿងស្ថិតស្ថេរគង់វង្សបានទេ បើគ្មានការចូលរួមពីយុវជន និងគ្មានយុវជនជាអ្នកបន្តវេនធ្វើការអភិរក្ស ថែរក្សា និងអភិវឌ្ឍ។

តើមានតែយុវជនទេឬដែលជាអ្នកអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ?

មតិបដិសេធ

មិនមែនមានតែកត្តាយុវជនតែមួយមុខប៉ុណ្ណោះទេដែលជាអ្នកអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ យើងសង្កេតឃើញថាវប្បធម៌អាចស្ថិតស្ថេរគង់វង្សបានគឺអាស្រ័យដោយកត្តាជាច្រើន។ យើងសូមផ្ដល់ជូននូវទឡ្ហីករណ៍៤ដូចខាងក្រោម៖

១. មនុស្សចាស់ឬអ្នកជំនាន់មុនមានតួនាទីបង្រៀននិងអប់រំបន្តដល់យុវជនអំពីវប្បធម៌ជាតិ

យុវជនដែលជាអ្នកបន្តវេន ពិតជាមិនអាចបំពេញតួនាទីជាអ្នកបន្តថែរក្សានិងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិបានទេបើគ្មានការជួយណែនាំបង្ហាត់បង្ហាញ វែកផ្លូវនិងធ្វើជាគំរូដល់ពួកគេ។ មនុស្សចាស់ឬអ្នកជំនាន់មុនបានផ្ដល់នូវវិភាគទានជាច្រើនដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយទាំងការកសាងនូវសមិទ្ធិផលវប្បធម៌ផ្សេងៗមានជាអាទិ៍ប្រពៃណីដ៏ផូរផង់ ច្បាប់ដឹកនាំប្រទេសត្រឹមត្រូវ សិល្បៈគ្រប់រសជាតិប្រកបទៅដោយភាពប៉ិនប្រសប់ ច្នៃប្រឌិត និងប្រកបដោយសោភ័ណ។ បុព្វបុរសក៏បានបន្សល់ទុកផងដែរនូវពាក្យពេចន៍អប់រំណែនាំតាមរយៈការបង្កើតស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍នានាដែលបានរួមចំណែកលើកកម្ពស់ភាសានិងអក្សរសាស្ត្រជាតិឲ្យមានភាពសម្បូរបែបនិងគ្រប់ទិដ្ឋភាព។ ហើយបើគ្មានមនុស្សចាស់ទាំងនេះ តើយុវជនបានទទួលនូវកេរមរតកទាំងនោះមកធ្វើការអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍបានទៅតាមវិធីណា។ ត្រង់ចំណុចនេះ យើងអាចលើកជាភស្តុតាងបានថាប្រាសាទបុរាណនានាដែលនៅរាយពាសពេញទឹកដីកម្ពុជាគឺសុទ្ធជាស្នាដៃរបស់បុព្វបុរសជំនាន់មុនដែលបន្សល់ទុកជាប្រធានបទឲ្យយុវជនសិក្សាស្រាវជ្រាវមិនចេះអស់។ យើងឃើញថាយុវជនដែលជាអ្នកទ្រទ្រង់វប្បធម៌ត្រូវការជាចាំបាច់នូវមនុស្សចាស់ជាទីប្រឹក្សា ប្រាប់ពីបទពិសោធន៍ដើម្បីជាទុនធ្វើកិច្ចការទាំងឡាយ។

២. កោសិកាសង្គម (មនុស្សគ្រប់គ្នាក្នុងសង្គម) មានតួនាទីអនុវត្ត ផ្សព្វផ្សាយ បង្រៀន ធ្វើជាគំរូ ថែរក្សាវប្បធម៌ឲ្យបានគង់វង្ស

ក. កត្តាអ្នកដឹកនាំ (តាំងពីថ្នាក់លើដល់ថ្នាក់ក្រោម)

អ្នកដឹកនាំជាបុគ្គលដ៏សំខាន់ក្នុងវិស័យដឹកនាំប្រទេស សហគមន៍ ក្រុម ហើយក៏មានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងកិច្ចការពារថែរក្សានិងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ។ បើអ្នកដឹកនាំមិនយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហានេះទេ វប្បធម៌ជាតិអាចរលាយទៅបានយ៉ាងងាយ។ ជាពិសេសប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បើអ្នកគ្រប់គ្រងវិស័យនេះចេះតែបើកឲ្យមានការចាក់ផ្សាយវប្បធម៌បរទេសដោយខ្វះការត្រួតពិនិត្យ នោះកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយនឹងមានការយល់ច្រឡំថា ពាហិរវប្បធម៌ទាំងនោះជារបស់ខ្លួន ហើយអនុវត្តទុកជាសម្បត្តិរបស់ខ្លួនមិនខាន។ បើអ្នកដឹកនាំមិនឲ្យតម្លៃនិងលើតម្កើងវប្បធម៌ជាតិខ្លួនទេនឹងផ្ដល់ជាគំរូដ៏អាក្រក់ដល់អ្នកក្រោមបង្គាប់ដែលអាចឲ្យពួកគេមិនស្គាល់អ្វីដែលជារបស់ខ្លួននោះឡើយ។ អ្នកដឹកនាំរដ្ឋ ស្ថាប័ននានា ពិសេសសាលារៀន មានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការប្រតិបត្តិ បង្ហាញ និងបង្កើតកម្មវិធីវប្បធម៌នានាផ្សព្វផ្សាយចែកជូនដល់ប្រជាជនឲ្យបានស្គាល់ យល់ដឹង។

ខ. កត្តាគ្រួសារ

ឪពុកម្ដាយគឺជាគ្រូទីមួយដែលកូនៗបានជួបនិងរៀនសូត្រតាម។ ពេលខ្លះអាណាព្យាបាលខ្លួនឯងមិនទាំងបានចាប់អារម្មណ៍ផងថាខ្លួនជាអ្នកជះឥទ្ធិពលខ្លាំងបំផុតទៅលើសតិបញ្ញា ស្មារតី ការយល់ឃើញរបស់កូន។ យើងគ្រប់គ្នាគឺសុទ្ធតែដឹងហើយថាវប្បធម៌គឺស្ថិតនៅជាប់ជាមួយប្រជាជន។ ពួកគាត់តែងប្រៀនប្រដៅកូនរបស់គាត់ឲ្យធ្វើអ្វីៗទៅតាមលំអាន របៀបរបប បទដ្ឋានសង្គម មិនឲ្យដើរខុសគន្លងសីលធម៌ ប្រពៃណីរបស់ខ្លួនឡើយ។ ទាំងនេះរាប់បានថាជាការបង្រៀន ផ្សព្វផ្សាយដោយផ្ទាល់និងជាប្រចាំដល់កុលបុត្រកុលធីតាជំនាន់ក្រោយ។ ក្រៅពីការអប់រំនៅសាលារៀន កូនខ្មែរបានទទួលនូវទុនចំណេះដឹងវប្បធម៌ជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនរួចជាស្រេចទៅហើយ ព្រោះពួកគេបានឃើញជារៀងរាល់ថ្ងៃនូវទង្វើរបស់ដូនតា ឪពុកម្ដាយ បងប្អូនជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ដូចនេះគ្រួសារមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអប់រំ បង្រៀននិងបង្ហាត់បង្ហាញដល់កូនៗឲ្យយល់ដឹងពីវប្បធម៌របស់មនុស្សខ្មែរ។

គ. កត្តាបុគ្គល

វប្បធម៌ស្ថិតនៅគង់វង្សគឺផ្ដើមចេញពីបុគ្គលម្នាក់ៗ។ សេចក្ដីស្រលាញ់ និងឆន្ទៈរបស់ជនគ្រប់រូបគឺជាកម្លាំងខាងក្នុងដ៏មានសារៈសំខាន់និងមានឥទ្ធិពលដែលអាចជួយជំរុញដល់ទង្វើ និងសកម្មភាពក្នុងការទ្រទ្រង់អភិរក្ស អភិវឌ្ឍដល់វិស័យវប្បធម៌។ បើបុគ្គលម្នាក់ៗមិនឲ្យតម្លៃនិងលើកតម្កើងវប្បធម៌ខ្លួន ហើយបែរទៅជាចាប់យកនូវវប្បធម៌ដទៃមកធ្វើជារបស់ខ្លួនដោយយល់ទាំងងងឹតងងល់ថារបស់គេល្អជាង នោះគឺជារឿងគ្រោះថ្នាក់បំផុតសម្រាប់វប្បធម៌ជាតិ។ ជាក់ស្ដែងតួអង្គទាហានជាប់កំណែនមួយចំនួននៅក្នុងរឿងភូមិតិរច្ឆាន ប្រឹងតម្លើងឫកតាមបារាំង ខំដើរពើងទ្រូងនិយាយភាសាបារាំងក៏ព្រោះយល់ដោយងងើលថាវប្បធម៌បារាំងវាថ្លៃថ្នូរអស្ចារ្យជាងរបស់ខ្លួន។ បើបុគ្គលម្នាក់ៗខ្វះឆន្ទៈ មនសិការ នោះមិនត្រឹមតែមិនអាចធ្វើឲ្យវប្បធម៌ជាតិរីកចម្រើននោះទេ តែវាថែមទាំងធ្វើឲ្យវប្បធម៌ខ្លួនបាត់បង់ថែមទៀតផង។

៣. កត្តាអប់រំ

វិស័យអប់រំជាវិស័យអាទិភាពក្នុងកិច្ចការកសាងជាតិ។ វិស័យអប់រំជាថ្នាលបណ្ដុះធនធានមនុស្ស ហើយធនធានមនុស្សគឺជាអ្នកកសាងជាតិ និងជាអ្នកអភិរក្ស អភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិឲ្យមានភាពចម្រុងចម្រើន។ វិស័យអប់រំ ជាវិស័យដ៏សំខាន់ដែលគ្រប់ប្រទេសនៅក្នុងសាកលលោកធ្វើការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើ ព្រោះពួកគេតែងយល់ថាបើផ្នែកនេះធ្លាក់ចុះ វិស័យផ្សេងៗក៏នឹងធ្លាក់ចុះដូចគ្នាដែរ។ វប្បធម៌ជាតិយើងនឹងធ្លាក់ចុះដុនដាបបន្តិចម្ដងៗ បើវិស័យអប់រំមិនបានយកចិត្តទុកដាក់បញ្ចូលចំណេះដឹងវប្បធម៌ទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ឬបានបញ្ជ្រាបនូវវប្បធម៌បរទេសចូលមកក្នុងស្រទាប់សិស្សានុសិស្ស និងយុវជន។ ជាទឡ្ហីករណ៍ដ៏ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងសង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្ន នៅតាមសាសារៀនអន្តរជាតិជាច្រើនបានបញ្ចូលនូវវប្បធម៌បរទេស មានបុណ្យប្រពៃណីគ្រិស្តសានាជាដើមទៅក្នុងសកម្មភាពរបស់សាលារៀន ដោយបង្កើតជាកម្មវិធីសប្បាយៗដើម្បីទាក់ទាញអតិថិជនដោយមិនគិតពីផលប៉ះពាល់វប្បធម៌របស់ជាតិខ្លួន។ ប្រការនេះអាចធ្វើឲ្យ ក្មេងៗដែលបានឃើញនូវប្រពៃណីទាំងនោះជាប្រចាំយល់ច្រឡំថា នោះជាវប្បធម៌របស់ជាតិខ្លួន ហើយអនុវត្តសកម្មភាពគាំទ្រដល់វប្បធម៌ទាំងនោះដោយមិនដឹងខ្លួន។ បច្ចុប្បន្ន កូនអ្នកមានធនធានភាគច្រើនត្រូវបានបញ្ជូនទៅសាលាអន្តរជាតិ រៀនភាសាបរទេសជាចំបងលើសភាសាខ្មែរ ដែលមានភាសាអង់គ្លេសជាតួយ៉ាង ធ្វើឲ្យសិស្សទាំងនោះស្ទើរតែមិនចេះនិយាយភាសាជាតិខ្លួនទៅហើយ។ ពួកគេប្រើភាសាបរទេសជាគោល ចេះភាសាបរទេសជាងភាសាកំណើតទៅទៀត។ គួរឲ្យអណោចអធម្មជាពន់ពេកដល់ភាសាម្ចាស់ស្រុកដែលត្រូវបានជនជាតិខ្លួនបំភ្លេចចោល ហើយទៅចូលចិត្តតែភាសាដទៃទៅវិញ។ បញ្ហាទាំងនេះគឺសុទ្ធតែកើតចេញពីភាពកម្សោយនៃវិស័យអប់រំ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយវិស័យអប់រំសាធារណៈក៏បានយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើការផ្ទេរនូវចំណេះដឹងផ្នែកវប្បធម៌ដល់សិស្សនិស្សិត មិនប្រហែសឡើយ។ ទាំងនេះសបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថាវិស័យអប់រំជាកត្តាយ៉ាងសំខាន់បំផុតមួយក្នុងការរួមចំណែកថែរក្សាការពារវប្បធម៌ និងបន្តនិរន្តភាពរបស់វប្បធម៌ពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយ។ វប្បធម៌រីកចម្រើនឬអន់ថយគឺមួយផ្នែកធំស្ថិតនៅលើវិស័យអប់រំនេះឯង។

៤. កត្តាសង្គម

របត់សង្គមតែងតែផ្ដល់ផលពីរយ៉ាងទន្ទឹមគ្នា ពោលគឺផលវិជ្ជមាននិងផលអវិជ្ជមាន។ វប្បធម៌ប្រៀបបាននឹងទឹកដែលតែងហូរពីទីខ្ពស់ទៅទីទាប។ លំហូរនៃវប្បធម៌ពីប្រទេសផ្សេងៗចូលមកក្នុងប្រទេសជារឿងដែលចៀសមិនរួច ហើយក៏ពិបាកក្នុងការទប់ស្កាត់។ ក្នុងសម័យកាលមួយដែលគេពេញនិយមតាមគ្នានូវវប្បធម៌ណាមួយ គឺយុវជនជាមនុស្សមួយពួកដែលទទួលយកមុនគេ។ ពេលខ្លះទោះបីដឹងថាអ្វីដែលខ្លួនកំពុងធ្វើហាក់ឃ្លាតឆ្ងាយពីបន្ទាត់វប្បធម៌ខ្លួនក៏ដោយ តែពួកគេនៅតែធ្វើដើម្បីតាមឲ្យទាន់សម័យកាលបច្ចេកវិទ្យាដ៏ទំនើបនេះ។ ជាភស្តុតាងយុវជនបានទទួលយកនូវវប្បធម៌ស្លៀកពាក់បែបលេចលើ លេចក្រោម ប្រពៃណីកាត់នំក្នុងពិធីមង្គលការជាដើម។ ដូចនេះយើងឃើញថាវប្បធម៌ខូចខាតច្រើនក៏ព្រោះតែយុវជននេះឯង។ ផ្ទុយទៅវិញទោះមានការបោកបក់ដោយព្យុះវប្បធម៌ពីបរទេសយ៉ាងណា សង្គមខ្មែរនៅតែក្រាញននៀលទប់ទល់អភិរក្សវប្បធម៌ដ៏មានតម្លៃរបស់ខ្លួនតាមរយៈការចាក់ចូលយ៉ាងជ្រៅទៅក្នុងផ្នត់គំនិតខ្មែរនូវប្រពៃណី វប្បធម៌ដូនតា។ ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ជីវភាពប្រជាជនដែលមានការផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងរឹងមាំជាមួយវប្បធម៌ខ្មែរ ក៏មិនមែនជារឿងងាយស្រួលក្នុងការផ្ដួលរំលំនោះឡើយ។ ព្រោះរាល់ពេលមានមនុស្សណាម្នាក់ ឬក្រុមណាមួយធ្វើផ្ទុយពីបទដ្ឋានវប្បធម៌ទាំងនោះ តែងទទួលនូវការរិះគន់ពីសង្គមយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដើម្បីធ្វើការកែតម្រូវឡើងវិញ។

ឆ្លងតាមការបកស្រាយនូវកត្តាជាច្រើន យើងនៅតែបដិសេធទៅលើប្រធានបទដែលលើកឡើងថាយុវជនមានតួនាទីអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិថាមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ ដោយសំអាងទៅលើកត្តាចូលរួមដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក្នុងកិច្ចការមួយនេះ។

៣មីនា ២០១៨

វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

វិលវិញ

Posted on August 8, 2017 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

យូរថ្ងៃយូរខែឃ្លាតចាកស្រុក មករស់សោយសុខឆ្ងាយភូមិស្ថាន

ផ្ញើខ្លួនស្រុកគេព្រាត់សន្តាន ញាតិមិត្តធ្លាប់បានរស់ប្រាស្រ័យ។

ស្រុកគេសប្បាយសុខកាយចិត្ត ទុក្ខរសាយពិតស្រណុកក្រៃ

មិនមានអំពល់សល់ថ្លាថ្លៃ ជូរចត់ល្វីងប្រៃគ្មានទោម្នេញ។

តែសុខម្នាក់ឯងម្ដេចហៅសុខ ម៉ែឪនៅស្រុកចាំវិលវិញ

ស្រែស្រូវព្រៃភ្នំយំទន្ទេញ ទីក្រុងភ្នំពេញហៅត្រឡប់។

នៅទៀតម្ដេចបានស្រណោះណាស់ ក្រមានទុក្ខខ្លះធ្លាប់ប្រសព្វ

ដីកេរដូនតាទ្រព្យសំណព្វ អ្នកកម្សត់ចប់ជាយូរយារ។

តែមិនស្អប់ឡើយរិតអាណិត អណោចខ្លោចចិត្តធ្លាប់គ្រាំគ្រា

ចង់រស់នឹងអ្នកលើកស្ទួយគ្នា ក្រែងភព្វបានជាថ្កើងម្ដងទៀត។

ខ្ញុំវិលវិញហើយឈប់សោយសោក ស្រណោះស្រណោកថាខ្ញុំឃ្លាត

ព្រាត់មួយរយៈមិនរវាត នឹកអ្នកជាជាតិសាសន៍គ្មានភ្លេច។

បទុមធានី ប្រទេសថៃ

៨ សីហា ២០១៧

វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

សៀវភៅ

Posted on May 31, 2015 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

សៀវភៅ.

មេឃរដូវរំហើយ

Posted on February 21, 2014 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

សម្លឹងមើលមេឃខៀវស្រងាត់ ពពករសាត់សក្បុសឆ្ងាយ

កុកហើរទាំងហ្វូងទៅគ្មានស្ដាយ ចោលកុកឯនាយហើរឯកា។

ស្រូវទុំច្រូតអស់សល់តែស្រែ ជញ្ជ្រាំងហូរហែនៅត្រៀបត្រា

ក្មេងរត់ឮប្រោកប្រាវសង្ហារ នៅលើវេហាស៍ខ្លែងហោះជាក់។

សំណើចសប្បាយលាន់ចេចចាច ខ្លះរត់ប្រសាចរើសខ្លែងធ្លាក់

ខ្លះសម្លឹងមេឃដោយជឿជាក់ ខ្លែងហោះឥតទាក់ត្បិតវាយោ។

ខ្យល់បក់សូរវូដូចសំណើច ក្មេងរត់ហើយសើចសប្បាយហោរ

ខ្លះសប្បាយពេកភ្លេចមើលគោ រសៀលទន់ទោរគោទៅមុន។

សូរយាទន់ទាបបន្ទាបកាយ ចិត្តនៅសោកស្តាយចង់គយគន់

ផ្ទៃមេឃមានខ្លែងស្រស់ពេកពន់ បន់ឲ្យយប់យន់រំលងឆាប់។

សង្ឃឹមថ្ងៃស្អែកបានជួបទៀត ជួបមិត្តដែលឃ្លាតទីស្គាល់ស្រាប់

ចំណាំចចារវោហាស័ព្ទ សរសើរបង្អាប់ចាប់ចិត្តក្រៃ។

21/02/2014

ស៊ីហ្សែត

ទិន្នន័យពាក្យឫសនិងពាក្យកម្លាយនៃភាសាខ្មែរបុរេអង្គរ និងទិន្នន័យនៃពាក្យឫសនិងពាក្យកម្លាយនៃភាសាខ្មែរបច្ចុប្បន្ន

Posted on January 12, 2014 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

កម្លាយដោយផ្នត់ដើម

ពាក្យឫសនិងពាក្យកម្លាយដោយផ្នត់ដើម

ផ្នត់

លេខរៀង

ពាក្យឫសនិងពាក្យកម្លាយ

ក្នុងភាសាខ្មែរបុរេអង្គរ

ពាក្យឫសនិងពាក្យកម្លាយក្នុងភាសាខ្មែរបច្ចុប្បន្ន

ផ្នត់ដើមទម្រង់/ព/

ផ្នត់ដើម[ក-]

ចារ៑(ដើមចារ) > ក្ចារ៑(នរនាម)

ង៉ក > ក្ងក់

ទិប(ស្ទាប)> ក្ទិប៑(នរនាម)

ងាក > ក្ងៀក

ទោក៑(ទុក) > ក្ទោក៑(នរនាម)

ង៉ុក > ក្ងុក

ទោង៑(នរនាម,ទោង)> ក្ទោង៑(នរនាម)

ចប់ > ខ្ចប់

ចិ(ជី, បុព្វបុរស)> ក្ចិ(នរនាម)

ជាន់ > ខ្ជាន់

ចោម(?) > ខ្ចោម (ឋ.ន.)

ជាប់ > ខ្ជាប់

ទំ(ធំ) > ក្ទំ(នរនាម)

ញោច > ខ្ញូច

ទត្ត(អំណោយ) > ក្ទត្ត, ក្ទត(នរនាម)

ទប់ > ខ្ទប់

ទប៑(ទប់) > ក្ទប៑(នរនាម)

ទាស់ > ខ្ទាស់

ទស៑(ទាស់, ខ្ទាស់)> ក្ទស៑(នរនាម)

ទើត > ខ្ទើត

ទិច៑(តិច) > ក្ទិច៑, ក្ទេច៑(នរនាម)

បាំង > ក្បាំង

ទោប៑(ទប់) > ក្ទោប៑(ខ្ទប់)

មូរ > ខ្មូរ

នហ៑ > ក្នហ៑ (ន.ន.)

រាប > ក្រាប

បង៑(បាំង) > ក្បង៑(នរនាម)

លប > ខ្លប

មន្ន, មន៑(មាន) > ក្មន៑(នរនាម)

លាយ > ក្លាយ

មេន៑(នរនាម) > ក្មេន៑(នរនាម)

លូត > ខ្លូត

មេរ៑(មេ,សំខាន់)> ក្មេរ៑(នរនាម)

វល់ > ខ្វល់

មៅ(ខ្មៅ) > ក្មៅ, ក្មៅហ្វ(នរនាម)

វិល > ខ្វិល

យាក៑ > ក្យក៑, ក្យាក៑ (?)

វៀន > ខ្វៀន

យោល៑(យោល)> ក្យោល៑(នរនាម)

សោះ > ខ្សោះ

រុង(ធំ) >ក្រុង(នរនាម)

រេង៑(រែង) > ក្រេង៑ (ក្រែង)

លះ > ក្លះ, ខ្លះ (ខ្លះ)

លាង៑ > ក្លង៑, ក្លាង៑(ខ្លាំង)

វម៑(ពម) > ក្វម៑(នរនាម)

វស៑(ពស់) > ក្វស៑(នរនាម)

វុង(ក្រពុង, ខ្ពស់)> ក្វុង៑(ឋានន្តរនាម)

វោំ(នរនាម,ពុំ) > ក្វោំ(នរនាម)

វោញ៑(នរនាម) > ក្វោញ(ឋាននាម)

ឝាន្តិ(សាន្ត) > ក្សាន្ត(នរនាម)

យេល៑,យេរ៑(យោល)>ក្យេល៑,ក្យេល្ល៑,ក្យេរ៑ (ខ្យល់)

ចៅ(ចង, សង់) > ក្ចៅ(នរនាម)

ជរ៑(ជរ) > ក្ជរ៑(នរនាម)

ញុំ(ញោម, បរិស័ទ)> ក្ញុំ, ក្ញុម(ខ្ញុំព្រះ, អ្នក បម្រើព្រះ)

តច៑(ដាច់) > ក្តច៑(នរនាម)

តាំ(ដាំ) > ក្តាំ(នរនាម)

តិ(ដី) > ក្តិ(នរនាម)

តោម៑(ដុំ) > ក្តោម៑(នរនាម)

ទាយ៑(ទស្សន៍ទាយ)> ក្ទាយ៑(នរនាម)

ទិក៑(ទឹក)> ក្ទិក៑(នរនាម)

ទេប៑(នរនាម) > ក្ទេប៑(នរនាម)

ទេរ៑(ទេរ) > ក្ទេរ៑(នរនាម)

ទេស៑(នរនាម, ម្ទេស)> ក្ទេស៑(នរនាម)

ទៃ(ទៃ, ទីទៃ)> ក្ទៃ, ក្ទាយ៑(នរនាម)

ទោត៑(ទួត) > ក្ទោត៑(នរនាម)

ទោល៑(ទោល,តែមួយ) > ក្ទោល៑(នរនាម)

ទោស៑(ទោស) > ក្ទោស៑(នរនាម)

បោញ៑(ឋានន្តរនាម)>ក្បោញ៑ (ព្រះអាទិទេព,ទេវតា)

ផ្នត់ដើម [គ-]

ញះ(ញាស់) > គ្ញះ(នរនាម)

មាន > គ្មាន

វាង > ឃ្វាង

លាត > ឃ្លាត

ផ្នត់ដើម[ច-]

កប៑(កប, ប្រកប) > ច្កប៑(នរនាម)

ហ្នឹង > ច្នឹង

កោប៑(កើប, ប្រមូល) > ច្កោប៑(ទារពន្ធ)

បិច > ច្បិច

បិត៑(បិទ) > ច្បិត៑(នរនាម)

រ៉ិច > ច្រិច

វៃ(វាសវៃ, រហ័សរហួន)> ច្វៃ(នរនាម)

រ៉ិល > ច្រិល

បិត៑ > ច្បិត៑ (ស្និទ្ធស្នាល)

រឹង > ច្រឹង

វត៑, វាត៑(វាត) > ឆ្វត៑, ឆ្វាត៑ (វាតទឹកដី)

រុះ > ជ្រុះ

កាង > ឆ្កាង

កូត > ឆ្កូត

កៀស > ឆ្កៀស

គង > ឆ្គង

ង៉ក់ > ឆ្ងក់

ងើយ > ឆ្ងើយ

ងោក > ឈ្ងោក

នេះ > ច្នេះ

នោះ > ច្នោះ

បង > ច្បង

បាំង > ច្បាំង

បិច > ច្បិច

បូត > ច្បូត

មូល > ឆ្មូល

មៀង > ឆ្មៀង

ផ្នត់ដើម[ជ-]

រាល > ជ្រាល

រាវ > ជ្រាវ

រ៉ាវ > ច្រាវ

រុល > ជ្រុល

រួញ > ជ្រួញ

រើស > ជ្រើស

រេ > ជ្រេ

រែក > ជ្រែក

លប > ឈ្លប

លេច > ឈ្លេច

ផ្នត់ដើម[ត-]

បស៑(នាមគ្រួសារ) > ត្បស៑(នរនាម)

បក > ត្បក

បិត៑(នរនាម) > ត្បិត៑(នរនាម)

កល់> ថ្កល់

បោញ៑(ឋានន្តរនាម) > ត្បោញ៑(នរនាម)

បារ > ត្បារ

គោរ៑(គោរ*) > ត្គោរ៑(នរនាម)

រុល > ត្រុល

គិ(គឺ) > ត្គិ(នរនាម)

រួត > ត្រួត

គុះ(តែប៉ុណ្ណោះ) > ត្គុះ(នរនាម)

ឡើង> ថ្លើង

គៅ(គៅ) > ត្គៅ(នរនាមបំលិង្គ)

ងា(ង៉ា) > ត្ងា(នរនាម)

ងោហ៑(ងោះ,ល្ងីល្ងើ, ភ្លើ)>ត្ងោហ៑(នរនាម)

ចះ(ចាស់) > ត្ចះ(នរនាម)

ជេង៑(ជើង) > ត្ជេង៑(នរនាម)

មាង៑(មនុស្សមានប្រភពពីមន) > ត្មាង៑ (នន.)

មេង៑(ក្មេង) > ត្មេង៑(នរនាម)

មេន៑(នរនាម) > ត្មេន៑(នរនាម)

មេរ៑(មេ, សំខាន់) > ត្មេរ៑(នរនាម)

យស៑(យស, កិត្តិនាម)> ត្យស៑(នរនាម)

យាង៑(ន.ន.=ព្រះគម្ដែង)> ត្យាង៑(នរនាម)

គោ(គោ) > ត្គោ(?)

បល៑ >ត្បល៑, ថ្បល៑(ក្រុម, ចំការ, ហ្វូង)

រប៑(រាប់) > ត្រប៑ (ត្រាប់)

វេក៑ (វែក) > ត្វេក៑ (ទំពែក, តម្ពែក, ថ្ពែក)

វេត៑, វ្យត៑ > ត្វេត៑ (?)

វេល > ត្វេល៑ (ច្រឡំ)

វេហ៑ > ត្វេហ៑ (ធ្វេស, ប្រហែស)

ផ្នត់ដើម[ទ-]

យុង៑ > ទ្យោង៑

រាប > ទ្រាប

រុ, រៅ > ទ្រៅ (ល្អ, ស្អាត)

នឹម > ធ្នឹម

រឹង > ទ្រឹង

រេល > ទ្រេល

លុង > ធ្លុង

ផ្នត់ដើម[ប-]

តោច៑(ដូច) > ប្តោច៑(ប្ដូច, ប្រដូច)

ដឹង > ប្ដឹង

ទៃ, ទេយ៑, តិ(ដី) > ប្ទៃ, ប្តៃយ៍, ប្តេយ៑(ដី, ផ្ទៃ, ក្រឡាផ្ទៃ)

ងូត > ផ្ងូត

នត៑(នរនាម) > ប្នត៑(នរនាម)

អូន > ប្អូន

រង៑(រាំងភ្លៀង) > ប្រង៑(ប្រាំង,ស្ងួតហួតហែង)

គូ > ផ្គូ

រេក៑(រែក) > ប្រេក៑(នរនាម)

គួប > ផ្គួប

លេក៑(លើក) > ប្លេក៑(អ្នកលើឬលី)

ងំ > ផ្ងំ

សំ(ប្រមូល, ផ្សំ) > ប្សំ(ផ្ដល់, ផ្គត់ផ្គង់)

ងើយ > ផ្ងើយ

អញ៑(ខ្ញុំ) > បអញ៑(នរនាម)

ចាញ់ > ផ្ចាញ់

ឯម៑(អែម) > បឯម៑, ផ្អែម(ផ្អែម)

ញ៉ាច់ > ផ្ញាច់

អោន៑(អូន) > បអោន៑, ផ្អ្វន(ប្អូន)

ញ៉ុក > ផ្ញុក

កាយ៑(កាយ) >ប្កាយ៑(អ្នកកាយជីក,ផ្កាយ)

ដុំ > ផ្ដុំ

ចំ, ចាំ > ប្ចម(?)

ដូរ > ប្ដូរ

យោល៑(យោល) > ប្យោរ៑

ដួច > ផ្ដួច

រាប៑ (រាប) > ប្រប៑, ប្រាប៑ (ពង្រាប)

ដេក > ផ្ដេក

រិង៑, រេង៑ (រឹង) > ប្រិង៑,ប្រេង៑ (ប្រឹង)

ទាត់ > ផ្ទាត់

លស៑ > ប្លស៑(ផ្លាស់)

ទីង > ផ្ទីង

លេង៑(លេង) > ប្លេង៑(អ្នកលេង)

រាំង > ប្រាំង

សប៑ > ប្សប៑(?)

រាវ > ប្រាវ

ហេម៑ (ហើម) > ផេម៑ (phem) (ផើម)

លោត > ប្លោត

សាយ > ផ្សាយ

សឹក > ផ្សឹក

អួ > ផ្អួរ

ផ្នត់ដើម[ព-]

រិញ > ព្រិញ

រិច > ព្រិច

រុល > ព្រុល

ងក់ > ភ្ងក់

ងប់ > ភ្ងប់

ងូត > ភ្ងូត

យួរ > ព្យួរ

រួត > ព្រួត

រួម > ព្រួម

រែក > ព្រែក(ភ្លោះ)

ផ្នត់ដើម[ម-]

ង៉ក់ > ម្ងក់

រីក > ម្រីក

ចត់ > ម្ចត់

ជូរ > ម្ជូរ

រោម > ម្រោម

ហប > ម្ហប

ហូប > ម្ហូប

ហើប > ម្ហើប

ហេប > ម្ហេប

ផ្នត់ដើម [រ-]

ទ្វល៑ > ទ៌្វល៑

មេល៑ > រ្មេល៑

ផ្នត់ដើម[ល-]

វាង៑ (វាំង, បាំង, ព័ទ្ធ)> ល្វាង៑(ទីព័ទ្ធរបង, ពាក្យប្រើបញ្ជាក់ពីឋាននាម)

កម > ល្កម

ទៅ(ទៅ) > ល្ទៅ

ហាច > ល្ហាច

បក៑ (បាក់) > ល្បាក៑ (ល្បាក់)

គង > ល្គង

ងើ > ល្ងើ

បត់ > ល្បត់

បាក់ > ល្បាក់

មួត > ល្មួត

វែង > ល្វែង

ហក់ > ល្ហក់

ហាល > ល្ហាល

ហ៊ឹម > ល្ហឹម

ហែ > ល្ហែ

អៀច> ល្អៀច

ផ្នត់ដើម[វ-]

លះ(លះលែង) > វ្លះ(សំលៀកបំពាក់១សម្រាប់)(សម្មតិកម្ម)

ហី > វ្ហី

លេង៑(ឡើង) > វ្លេង៑(ភ្លើង)

ហ៊ើយ > វ្ហើយ

ណា > វ្ណា(គោរព, ស្រលាញ់)

យុង៑ > វ្យុង៑ (?)

ផ្នត់ដើម[ស-]

តោង៑(ដូង) > ស្តោង៑(នរនាម)

កក > ស្កក

តោយ៑(ដោយតាម) > ស្តោយ៑(នរនាម)

កះ > ស្កះ

តច៑(ដាច់, ដាច់គេ) > ស្តច៑(ស្ដេច, ដល់កម្រិត, ផ្ដាច់, បណ្ដាច់)

កាត់ > ស្កាត់

អប៑(អប់) > សអប៑ (ស្អប់)

កុន > ស្កុន

អុយ៑(អុយ) > សអុយ៑ (ស្អុយ)

កុយ > ស្កុយ

យុង៑ > ស្យុង៑ (?)

ញ៉ុក > ស្ញុក

ញ៉ូញ > ស្ញូញ

ញេញ > ស្ញេញ

ញ៉ែ > ស្ញែ

ដាច់ > ស្ដាច់ > ស្ដេច

ដួច > ស្ដួច

តឹក > ស្តឹក

ទំ > ស្ទំ

ទក់ > ស្ទក់

ទង > ស្ទង

ទាក់ > ស្ទាក់

ទុល > ស្ទុល

ទើង > ស្ទើង

ទើត > ស្ទើត

ប៉ឹម > ស្ប៉ឹម

ពុរ > ស្ពុរ

លឹប > ស្លឹប

អាប់ > ស្អាប់

ទម្រង់/ពស/

ផ្នត់ដើម[ក-]

រុំ(រុំ) > ករុំ(នរនាម)

កាយ > កកាយ

រាន៑(រុលរាន) > ករាន៑(នរនាម)

កិត > កកិត

រិត៑(រឹត) > ករិត៑(នរនាម)

កិល > កកិល

រោន៑(នរនាម) > ករោន៑(នរនាម)

កូរ > កកូរ

ឱន៑(តូច) > កឱន៑(នរនាម)

កេះ > កកេះ

ឱរ៑(នរនាម) > កឱរ៑(នរនាម)

កោក > កកោក

រុម > ករុំ (ក្រុម, ទាំងអស់)

កោស > កកោស

ក្អឹក > កក្អឹក

ក្អៀក > កក្អៀក

ខឹក > កខឹក

ផ្នត់ដើម[គ-]

គឹក > គគឹក

គ្រក់ > គគ្រក់

គ្រើម > គគ្រើម

ឃូរ > គឃូរ

គុក > គគុក

គ្រាំ > គគ្រាំ

គ្រាំង > គគ្រាំង

គ្រឹក > គគ្រឹក

គ្រុម > គគ្រុម

គ្រូក > គគ្រូក

គ្រួប > គគ្រួប

ឃឹក > គឃឹក

ឃូស > គឃូស

ផ្នត់ដើម[ង-]

ងក់ > ងងក់

ងល់ > ងងល់

ងុយ > ងងុយ

ងូស > ងងូស

ង៉េស > ងង៉េស

ផ្នត់ដើម[ច-]

ចាក់ > ចចាក់

ច្រូច > ចច្រូច

ចាច > ចចាច

ចឹក > ចចឹក

ចុច > ចចុច

ចើង > ចចើង

ច្រែត > ចច្រែត

ផ្នត់ដើម[ជ-]

ជីក > ជជីក

ជុះ > ជជុះ

ជ្រក > ជជ្រក

ផ្នត់ដើម[ញ-]

ញ័រ > ញញ័រ

ញាក់ > ញញាក់

ញឹម > ញញឹម

ញោច> ញញោច

ផ្នត់ដើម[ដ-]

ដុស > ដដុស

ដែល > ដដែល

ផ្នត់ដើម[ត-]

ចង៑(ចង់) > តចង៑(នរនាម)

តូង > តតូង

ចុះ(ចុះ) > តចុះ(នរនាម)

តាក់តុប > តតាក់តតុប

តាង៑(តាង) > តតោង៑(នរនាម)

តូងតាង > តតូងតតាង

វុត៑(ពុត) > តវុត៑(នរនាម)

តេងតាង > តតេងតតាង

សិរ៑(សរសេរ) > តសិរ៑(នរនាម)

តេះតះ > តតេះតតះ

ឥស៑(អស់) > តឥស៑ (បង្អស់,ចុងក្រោយ)

តេះតោះ > តតេះតតោះ

អូ(ស្វាឪ) > តអូ (ស្រដៀងនឹងស្វាឪ)

តែងតោង> តតែងតតោង

ឯង៑ > តឯង៑ (តែឯង, ដាច់ពីគេ)

តែតោ > តតែតតោ

ឯត៑, អ្យត៑(អត់) > តឯត៑ (បង្អត់)

ត្រឹក > តត្រឹក

ឯម៑(អែម) > តឯម៑ (ផ្អែមល្ហែម)

ត្រុន > តត្រុន

អោង៑ > តអោង៑, ថអោង៑ (?)

តប៑, តាប៑ > តតប៑, តតាប៑(តាម)

រប៑(រាប) > តរប៑, តរាប៑(ដរាប)

សក៑ > តសក៑ (អ្នកលួច)

ផ្នត់ដើម[ទ-]

លា > ទលា (ទីធ្លា)

ទាក់ > ទទាក់

ទះ > ទទះ

ទាស់ > ទទាស់

ទឹក > ទទឹក

ទ្រប > ទទ្រប

ទ្រឹប > ទទ្រឹប

ទ្រេត > ទទ្រេត

ធាក់ > ទធាក់

ផ្នត់ដើម[ប-] [ប៉-]

បក់ > បបក់

ប្លោត > ប៉ប្លោត

ផង់ > ប៉ផង់

ផស > ប៉ផស

ផាង > ប៉ផាង

ផុក > ប៉ផុក

ផុត > ប៉ផុត

ផូង > ប៉ផូង

ផូស > ប៉ផូស

ផែត > ប៉ផែត

ផ្ងើក > ប៉ផ្ងើក

ផ្ចប់ > ប៉ផ្ចប់

ផ្ញាច់ > ប៉ផ្ញាច់

ផ្ញាញ > ប៉ផ្ញាញ

ផ្ញោញ > ប៉ផ្ញោញ

ផ្ដឺត > ប៉ផ្ដឺត

ផ្អឹះ > ប៉ផ្អឹះ

ផ្អឹប > ប៉ផ្អឹប

ផ្អុក > ប៉ផ្អុក

ផ្អូក > ប៉ផ្អូក

ផ្អូស > ប៉ផ្អូស

ផ្អៀច > ប៉ផ្អៀច

ផ្អេះ > ប៉ផ្អេះ

ផ្អែប > ប៉ផ្អែប

ប៉ាច់ > ប៉ប៉ាច់

ប៉ិល > ប៉ប៉ិល

ប៉ែះ > ប៉ប៉ែះ

ប៉ោច > ប៉ប៉ោច

បោស > បបោស

ប្រាច់ > ប៉ប្រាច់

ប្រាវ > ប៉ប្រាវ

ប្រុយ > ប៉ប្រុយ

ប្រូង > ប៉ប្រូង

ប្រូច > ប៉ប្រូច

ប្រេះ > ប៉ប្រេះ

ប្លក់ > ប៉ប្លក់

ប្លឺម > ប៉ប្លឺម

ប្លូក > ប៉ប្លូក

ប្លើក > ប៉ប្លើក

ផ្ចប់ > ប៉ផ្ចប់

ផ្អែប > ប៉ផ្អែប

ប៉ះ > ប៉ប៉ះ

បក់ > បបក់

ប៉ប់ > បប៉ប់

ប៉ាច់ > ប៉ប៉ាច់

ប៉ិល > ប៉ប៉ិល

ប៉ុក > ប៉ប៉ុក

ប៉ុប > ប៉ប៉ុប

ប៉ែះ > ប៉ប៉ែះ

ប៉ោច > ប៉ប៉ោច

បោស > បបោស

ប្រច > ប៉ប្រច

ប្រស > ប៉ប្រស

ប្រាច់ > ប៉ប្រាច់

ប្រាវ > ប៉ប្រាវ

ប្រិច > ប៉ប្រិច

ប្រិញ > ប៉ប្រិញ

ប្រិល > ប៉ប្រិល

ប្រុន > ប៉ប្រុន

ប្រុយ > ប៉ប្រុយ

ប្រូង > ប៉ប្រូង

ប្រូច > ប៉ប្រូច

ប្រូស > ប៉ប្រូស

ប្រេះ > ប៉ប្រេះ

ប្រោក > ប៉ប្រោក

ប្លក់ > ប៉ប្លក់

ប្លាច់ > ប៉ប្លាច់

ប្លាញ > ប៉ប្លាញ

ប្លិច > ប៉ប្លិច

ប្លឺម > ប៉ប្លឺម

ប្លុង > ប៉ប្លុង

ប្លូក > ប៉ប្លូក

ប្លើក > ប៉ប្លើក

ប្លោញ > ប៉ប្លោញ

ប្លោត > ប៉ប្លោត

ផង់ > ប៉ផង់

ផស > ប៉ផស

ផាង > ប៉ផាង

ផុក > ប៉ផុក

ផុត > ប៉ផុត

ផូង > ប៉ផូង

ផូស > ប៉ផូស

ផែត > ប៉ផែត

ផ្ងើក > ប៉ផ្ងើក

ផ្ញាច់ > ប៉ផ្ញាច់

ផ្ញាញ > ប៉ផ្ញាញ

ផ្ញោញ > ប៉ផ្ញោញ

ផ្ដឺត > ប៉ផ្ដឺត

ផ្អឹះ > ប៉ផ្អឹះ

ផ្អឹប > ប៉ផ្អឹប

ផ្អុក > ប៉ផ្អុក

ផ្អូក > ប៉ផ្អូក

ផ្អូស > ប៉ផ្អូស

ផ្អៀច > ប៉ផ្អៀច

ផ្អេះ > ប៉ផ្អេះ

ផ្នត់ដើម[ព-]

ពាក់ > ពពាក់

ពាន > ពពាន

ពុះ > ពពុះ

ពុរ > ពពុរ

ពូន > ពពូន

ពួក > ពពួក

ពើម > ពពើម

ពៀច > ពពាច

ពេន > ពពេន

ព្រាត > ពព្រាត

ព្រាយ > ពព្រាយ

ព្រិច > ពព្រិចប

ព្រឹម > ពព្រឹម

ព្រឹស > ពព្រឹស

ព្រុស > ពព្រុស

ព្រូស > ពព្រូស

ព្រួក > ពព្រួក

ព្រួច > ពព្រួច

ព្រើត > ពព្រើត

ព្រើម > ពព្រើម

ព្រៀប > ពព្រៀប

ភក់ > ពភក់

ភល > ពភល

ភីង > ពភីង

ភឹប > ពភឹប

ភឹល > ពភឹល

ភឺត > ពភឺត

ភឺស > ពភឺស

ភុង > ពភុង

ភូស > ពភូស

ភ្លន > ពភ្លន

ភ្លឹះ > ពភ្លឹះ

ភ្លឹម > ពភ្លឹម

ភ្លុក > ពភ្លុក

ភ្លុង > ពភ្លុង

ភ្លូក > ពភ្លូក

ភ្លើ > ពភ្លើ

ភ្លើក > ពភ្លើក

ភ្លៀក > ពភ្លៀក

ភ្លែត > ពភ្លែត

ភ្លែល > ពភ្លែល

ផ្នត់ដើម[ម-]

មី > មមី

មឹះ > មមឹះ

មើក > មមើក

មៃ > មមៃ

ផ្នត់ដើម[រ-]

វង៑(រាងរង្វង់) > ហ៌្វង៑(មូល, រង្វង់)

កម > រកម

វល៑(វល់) > រវល៑ (រវល់)

កឹក > រកឹក

កូត > រកូត

កៀស > រកៀស

ខក > រខក

ខក់ > រខក់

ខាក > រខាក

ខិត > រខិត

ខូស > រខូស

ខែះ > រខែះ

គឹង > រគឹង

គើម > រគើម

ឃិកឃុក > រឃិករឃុក

ឃិងឃុង> រឃិងរឃុង

ឃុកឃាក់> រឃុករឃាក់

ឃុង > រឃុង

ឃុងឃាំង> រឃុរឃាំង

ងំ > រងំ

ងាក់ងើ > រងាក់រងើ

ង៉ាក់ង៉ើក > រង៉ាក់រង៉ើក

ងាប់ > រងាប់

ង៉ឺត > រង៉ឺត

ងុម > រងុម

ង៉ូវ > រង៉ូវ

ងេងើ > រងេរងើ

ង៉ែ > រង៉ែ

ងោក > រងោក

ឆេតឆូត > រឆេតរឆូត

ញម > រញម

ញ៉ិបញ៉ុប > រញ៉ិបរញ៉ុប

ញ៉េចញ៉ាច> រញ៉េចរញ៉ាច

ញ៉េចញ៉ូច> រញ៉េចរញ៉ូច

ញ៉ែ > រញ៉ែ

ដាច់ > រដាច់

ដាច់ដោច> រដាច់រដោច

ដឹក > រដឹក

ដុប > រដុប

ដោះ > រដោះ

ណិងណុង> រណិងរណុង

តិបតុប > រតិបរតុប

ទើស > រទើស

ហែក > រហែក

អៀច > រអៀច

អេចអូច > រអេចរអូច

អេះអុះ > រអេះរអុះ

ផ្នត់ដើម[ល-]

ចក៑(រុក្ខជាតិម្យ៉ាងគឺចក)> លចក៑(នន.)

លួង > លលួង

ជេង៑(ជើង) > លជេង៑(នរនាម)

លើ > លលើ

យេ(នារីចំណាស់) > លយេ(នរនាម)

ឡិបឡប់> លឡិបលឡប់

យា(ជីដូន, យាយ) > លយា(នរនាម)

ឡេឡឺ > លឡេលឡឺ

លៃ > លលៃ

ផ្នត់ដើម[ស-]

សិត > សសិត

សឹក > សសឹក

សុល > សសុល

សៀរ > សសៀរ

សោះ > សសោះ

ស្រិច > សស្រិច

ស្រិប > សស្រិប

ស្រឹង > សស្រឹង

ស្រុច > សស្រុច

ស្រ៊ុប > សស្រ៊ុប

ស្រូស> សស្រូស

ស្រោក> សស្រោក

ស្លក់ > សស្លក់

ស្លន់ > សស្លន់

ស្លើត > សស្លើត

ស្លោ > សស្លោ

ទម្រង់/ពពស/

ផ្នត់ដើម[ក្រ-]

កប៑(កប) > ក្រកប៑(នរនាម)

ចាប់ > ក្រចាប់

វាត់ > ក្រវាត់

វីវក់ > ក្រវិកក្រវក់

ជាំ > ក្រជាំ

ញី > ក្រញី

ញ៉ឹង > ក្រញឹង

ញឹប > ក្រញឹប

ញ៉ុច > ក្រញ៉ុច

ញ៉ុញ > ក្រញុញ

ទាំង > ក្រទាំង

ពង > ក្រពង

ពាត់ > ក្រពាត់

ពុល > ក្រពុល

ពេញ > ក្រពេញ

ម៉ាច > ក្រមាច

មឹប > ក្រមឹប

ម៉ឺម > ក្រមឺម

ម៉ៅ > ក្រម៉ៅ

លឹប > ក្រឡឹប

វង់ > ក្រវង់

វៀច > ក្រវៀច

វេច > ក្រវេច

ហល់ > ក្រហល់

ឡែត > ក្រឡែត

អឺត > ក្រអឺត

អុច > ក្រអុច

ផ្នត់ដើម[គ្រ-]

ជូរ > គ្រជូរ

ជាំ > គ្រជាំ

ញេច > គ្រញិច

ញែង > គ្រញែង

លុក > គ្រលុក

វាត់ > គ្រវាត់

វាស > គ្រវាស

វៀច > គ្រវៀច

វៀន > គ្រវៀន

ហ៊ឹម > គ្រហឹម

ហួច > គ្រហួច

ញឹក > គ្រញឹក

មើម > គ្រមើម

ផ្នត់ដើម[ច្រ-]

កាង៑(កាងដៃ កាងជើង)> ច្រកាង៑(នន)

ង៉ក់ > ច្រងក់

ចោរ៑(ចោរ, អ្នកលួច) > ច្រចុរ៑(លួច, យក)

ម៉ក់ > ច្រមក់

ឯម៑ (អែម) > ច្រឯម៑ (ស្រអែម)

មូល > ច្រមូល

លើស > ច្រឡើស

លោត > ច្រឡោត

វ៉ែប > ច្រវែប

ឡំ(លាយឡំ)> ច្រឡំ

ឡឹង > ច្រឡឹង

ឡូក > ច្រឡូក

អូស > ច្រអូស

បល់ > ច្របល់

បូក > ច្របូក

ពើង > ច្រពើង

ផ្នត់ដើម[ជ្រ-]

ងក់ > ជ្រងក់

ងំ > ជ្រងំ

មុជ > ជ្រមុជ

ផ្នត់ដើម[ត្រ-]

យោង៑(យោង,យោល)>ត្រយោង៑

កង > ត្រកង

បាញ់ > ត្របាញ់

ងើល > ត្រងើល

ឈឹង > ត្រឈឹង

ដាប > ត្រដាប

ដុស > ត្រដុស

ដួច > ត្រដួច

ដោះ > ត្រដោះ

ដោក > ត្រដោក

បក > ត្របក

បាញ់ > ត្របាញ់

ម៉ង់(ម៉ង់ៗ)> ត្រមង់

មូល > ត្រមុល

មូល > ត្រមោល

មោង > ត្រមោង

សង > ត្រសង

សាយ > ត្រសាយ

សុល > ត្រសុល

សុស > ត្រសុស

ឡប់ > ត្រឡប់

ផ្នត់ដើម[ទ្រ-]

ទាប៑(ទាប) > ទ្រទាប៑(នរនាម)

គោះ > ទ្រគោះ

ទោ(ទោរ) > ទ្រទោ(ទោរទន់)

មាំង > ទ្រមាំង

វះ > ទ្រវះ

វៀច > ទ្រវៀច

វែង > ទ្រវែង

ហ៊ឹង > ទ្រហឹង

ហោ > ទ្រហោ

ផ្នត់ដើម[ប្រ-]

វេង៑(វែង) > ប្រហ្វេង៑(ប្រវែង, ទូលាយ)

កប > ប្រកប

ហ្វេល៑(វិលត្រឡប់)>ប្រហ្វេល៑(នន,បង្វិល)

កល់ > ប្រកល់

អ្គត៑ > ប្រគត៑ (ពង្រឹង, ផ្គត់ផ្គង់)

កាច់ > ប្រកាច់

វេល៑ (វិល) > ប្រវេល៑(បង្វិល)

កាន់ > ប្រកាន់

កាប់ > ប្រកាប់

កុន > ប្រកុន

កើយ > ប្រកើយ

កៀក > ប្រកៀក

កោះ > ប្រកោះ

ខាំ > ប្រខាំ

គង > ប្រគង

គរ > ប្រគរ

ចាំ > ប្រចាំ

ចាក់ > ប្រចាក់

ចាប់ > ប្រចាប់

ចឹក > ប្រចឹក

ចួន/ជួន> ប្រចួន/ប្រជួន

ចួប > ប្រចួប

ចោម > ប្រចោម

ឆាំង > ប្រឆាំង

ជាប់ > ប្រជាប់

ជុំ > ប្រជុំ

ជែង > ប្រជែង

ជ្រួស > ប្រជ្រួស

ជ្រៀត > ប្រជ្រៀត

ឈម > ប្រឈម

ឈ្លោះ > ប្រឈ្លោះ

ញាប់ > ប្រញាប់

ញឹក > ប្រញឹក

ដំ > ប្រដំ

ដាល់ > ប្រដាល់

ដិត > ប្រដិត

ដូច > ប្រដូច

ដេញ > ប្រដេញ

ដោត > ប្រដោត

ដោល > ប្រដោល

តប់ > ប្រតប់

តោក > ប្រតោក

តោង > ប្រតោង

ថួន > ប្រថួន

ទង់ > ប្រទង់

ទល់ > ប្រទល់

ទាក់ > ប្រទាក់

ទាញ > ប្រទាញ

ទាល់ > ប្រទាល់

ទាស់ > ប្រទាស់

ទើស > ប្រទើស

ធាក់ > ប្រធាក់

បិច > ប្របិច

បៀត > ប្របៀត

បេះ > ប្របេះ

បែក > ប្របែក

បោច > ប្របោច

ផាត់ > ប្រផាត់

ផុត > ប្រផុត

ផូរ > ប្រផូរ

ផេះ > ប្រផេះ

ផ្នូល > ប្រផ្នូល

ពាក់ > ប្រពាក់

ពាន > ប្រពាន

ពូន > ប្រពូន

ភើច > ប្រភើច

មុម > ប្រមុម

មូល > ប្រមូល

មើល > ប្រមើល

ម៉ោក > ប្រមោក

លង > ប្រលង

លូក > ប្រលូក

វាយ > ប្រវាយ

វែង > ប្រវែង

សាច > ប្រសាច

ហាក់ > ប្រហាក់

ហែក > ប្រហែក

អូស > ប្រអូស

ឱប > ប្រឱប

កាក់ > ប្រកាក់

កិត > ប្រកិត

ឆេះ > ប្រឆេះ

ជាប់ > ប្រជាប់

ជួស > ប្រជួស

ផ្នត់ដើម[ព្រ-]

ងើយ> ព្រងើយ

យឹត > ព្រយឹត

យោង> ព្រយោង

រួត > ព្ររួត

លយ> ព្រលយ

វារ > ព្រវារ

ហួញ> ព្រហួញ

អ៊ូញ > ព្រអូញ

ញូញ> ព្រញូញ

រឹត > ព្ររឹត

ផ្នត់ដើម[ស្រ-]

កាក> ស្រកាក

ងាក> ស្រងាក

តឹក > ស្រតឹក

ទន់ > ស្រទន់

បក់ > ស្របក់

បាំង> ស្របាំង

ប៉ើក> ស្រប៉ើក

ពាប់> ស្រពាប់

ពិល> ស្រពិល

ពៀប> ស្រពាប

ម៉ុយ> ស្រមុយ

មូល> ស្រមូល

ម៉ើង> ស្រមើង

លះ > ស្រលះ

លាប>ស្រលាប

លឹប> ស្រលឹប

លុង> ស្រលុង

លូន> ស្រលូន

អាប់> ស្រអាប់

អែម> ស្រអែម

ផ្នត់ដើម[វ្រ-]

ហេយ៑ (ហើយ, ស្រេច)> វ្រហេយ៑(សម្រេច, បង្ហើយ)

ផ្នត់ដើមទម្រង់ [ពសព-]

ផ្នត់ដើម[ក’ង-]

វល៑(វល់) > កង្វល៑ (កង្វកល់)

កុញ > កង្កុញ

កួច > កង្កួច

ខើញ> កង្ខើញ

វល់ > កង្វល់

ផ្នត់ដើម[ក’ញ-]

ច(ឆ្នាំច) > កញ្ច(នរនាម)

ចាស់> កញ្ចាស់

ចង៑(ចង់) > កញ្ចង៑(នរនាម)

ឆត > កញ្ឆត

ចញ៑(ចាញ់) > កញ្ចញ៑(នរនាម)

ច្រឹក > កញ្ច្រឹក

ចន៑(ចន្ទ) > កញ្ចន៑(នរនាម)

ច្រែង> កញ្ច្រែង

ចល៑(មានចលនារហ័ស)> កញ្ចល៑(នន ឥ)

ឆក់ > កញ្ឆក់

ចស៑(ចាស់) > កញ្ចស៑(នរនាម, កញ្ចាស់)

ឆិត > កញ្ឆិត

ចាម៑(ជនជាតិភាគតិចកំណើតចាម) > កញ្ចាម៑(នរនាម ប៉ុំ.)

ឆែវ > កញ្ឆែវ

ចៃ(សត្វចៃ) > កញ្ចៃ(នរនាម)

ឆោត> កញ្ឆោត

ចូ(ជូ, នរនាម) > កញ្ចូ(នរនាម)

ជួ > កញ្ជួ

ចេស៑(ចៀស) > កញ្ចេស៑(នរនាម ឥ.)

ជ្រៀវ> កញ្ជ្រៀវ

ចោង៑(ចង, សាងសង់)> កញ្ចោង៑(នរនាម)

ឈូស> កញ្ឈូស

ចោប៑(ចប) > កញ្ចោប៑(នរនាម ឥ.)

ចោរ៑(ចោរ) > កញ្ចោរ៑(នរនាម ឥ.)

ចៅង៑(ចង, សាងសង់)> កញ្ចៅង៑(នន ឥ.)

ជប៑(ជាប់) > កញ្ជប៑(នរនាម)

ជយ៑, ជៃ(ជ័យ) > កញ្ជៃ(នរនាម)

ជា(ជា, សុខជា) > កញ្ជា(នរនាម ប៉ុំ)

ជាន៑(ជាន់) > កញ្ជាន៑(នរនាម=ខ្ជាន់)

ជិប៑(ជិប, ខ្ជិប) > កញ្ចិប៑(នរនាម)

ជេ (កញ្ជើ) > កញ្ជេ (កញ្ជើ)

ជេង៑(ជើង) > កញ្ជេង៑(នរនាម)

ជោង៑(នរនាម) > កញ្ជោង៑(នរនាម)

ជ្រប៑(ជ្រប) > កញ្ជ្រប៑(ឈ្មោះអគារបន្ទាប់បន្សំនៃព្រះវិហារ សាលា)

យស៑(យស) > កញ្យស៑(នរនាម)

ចាន៑ > កញ្ចន, កញ្ចាន៑(ន.ន.)

ជារ > កញ្ជា(ន.ន.=ស្អិត)

ជុ, ជូ > កញ្ជុ, កញ្ជ្វ (ពិត, មែនទែន)

ជុង > កញ្ជុង៑ (ន.ន.)

ផ្នត់ដើម[ក’ន-]

តា, អ្តា (តា) > កន្តា(នរនាម)

ត្រង > កន្ត្រង

តាង(ឋានន្តរនាម) > កន្តាង(នរនាម)

ដក់ > កណ្ដក់

តិ(ដី) > កន្តិ, កន្តី(នរនាម)

ដាច > កណ្ដាច

តុំ(ទុំ) > កន្តុំ(នរនាម)

ដាច់ > កណ្ដាច់

តេរ៑(ដើរ) > កន្តេរ៑(នរនាម)

ត្រាក> កន្ត្រាក

តៃ(នារី) > កន្តៃ(ប្រពន្ធ, ភរិយា)

ទួល > កន្ទួល

តោក៑(តោកដាក់ស្រូវ)> កន្តោក៑(ឋាន)

ទ្រម > កន្ទ្រម

តោង៑(ដូង) > កន្តោង៑(នរនាម)

ទ្រុប > កន្ទ្រុប

ត្រោំ(ដើមរតុំ) > កន្ត្រោំ(នរនាម)

ទ្រួក > កន្ទ្រួក

ទំ(ធំ) > កន្ទំ(នរនាម)

ធាត់ > កន្ធាត់

ទន៑(ទន់) > កន្ទន៑(នរនាម)

ធុច > កន្ធុច

ទស៑(ទាស់, ខ្ទាស់) > កន្ទស៑(នរនាម)

ធុល > កន្ធុល

ទាង៑(សំទាំង) > កន្ទាង៑(នរនាម)

តើយ > កន្តើយ

ទាប៑(ទាប) > កន្ទាប៑ (ន.ន.)

ទិច៑(តិច) > កន្ទិច, កន្ទេច៑ (បន្តិច)

ទិប៑(នៅជិត, នៅជាប់)> កន្ទិប៑(នរនាម)

ទេង៑(អន្ទះអន្ទែង) > កន្ទេង៑(នរនាម)

ទេច៑(តិច, ទិច) > កន្ទេច៑(នរនាម)

ទេរ៑(តូច, ជំទើ) > កន្ទេរ៑(នរនាម)

ទៃ(នរនាម ប៉ុំ) > កន្ទៃ(នរនាម)

ទ្វត៑(ទួត) > កន្ទ្វត៑(នរនាម)

ធន៑(ធន់, អត់ធន់) > កន្ធន៑(នរនាម)

មេង៑ (ក្មេង) > កន្មេង៑, កន្មិង៑, កន្ម្យង៑

មៅ> ក្មៅ > កន្មៅ

យស៑(យស) > កន្យស៑(នរនាម)

យាត៑(នរនាម) > កន្យាត៑(នរនាម)

រោយ៑(រុយ, មូស) > កន្រោយ៑(នរនាម)

លេង៑(លែង) > កន្លេង៑(នរនាម)

លោញ៑(ឋានន្តរនាម) > កន្លោញ៑(នរនាម)

ស, សោ(ស) > កន្ស(នរនាម)

សាង៑(សាង, កសាង) > កន្សាង៑(នរនាម)

សិង៑, ស្យង៑ > កន្សិង៑, កន្ស្យង៑ (?)

សិង៑(សឹង) > កន្សិង៑(នរនាម)

សុច៑(សុច) > កន្សុច៑(នរនាម)

សេង៑(សែង) > កន្សេង៑(នរនាម)

សេន៑(នរនាម) > កន្សេន៑(នរនាម)

សេស៑(សេះ(សម្មតិកម្ម))> កន្សេស៑(នន)

សោ(ស) > កន្សោ(នរនាម)

សោំ(សុំ) > កន្សោម៑(នរនាម)

ហញ៑(នរនាម) > កន្ហញ៑(នរនាម)

ហេង៑(ខែង) > កន្ហេង៑(ឋានន្តរនាមនារីក្នុងវណ្ណៈរាជវង្សមានព្រះអង្គ, ម្ចាស់ក្សត្រី)

អ, អា > កន្អ, កន្អា(ន.ន.)

អំ(នរនាម) > កន្អំ(នរនាម)

អច៑(អាច) > កន្អច៑(នរនាម)

អស៑(ធ្វើអាសអាភាស)> កន្អស៑(នរនាម)

អាក៑(អាក់) > កន្អាក៑(នរនាម)

អាង៑(អាង) > កន្អាង៑

អាញ៑ (ក្រអាញ) > កន្អាញ៑

អាស៑(ពាក្យអាសអាភាស)> កន្អាស៑(នន)

ផ្នត់ដើម[ក’ម-]

ទោត៑(ទួត) > កំទោត៑(នរនាម)

បាប > កំបាប

តោ, ត្វន(ដូន) > កំតោន៑, កំត្វន៑

ព្រើល> កំព្រើល

ធា(តាំង, ស្ថាបនា) > កំធា(នរនាម)

ជាប់ > កម្ជាប់

បង៑(បាំង, បង់) > កំបង៑(នរនាម)

បាក់ > កំបាក់

បញ៑(បាញ់) > កំបញ៑(នរនាម)

បាំង > កំបាំង

បស៑(បោះ, កិន) > កំបស៑(នរនាម)

ប៉ាត > កំប៉ាត

បិត៑(ឋានន្តរនាម) > កំបិត៑(នរនាម)

បាប > កំបាប

បុយ៑(ប៉ុយ) > កំបុយ៑(នរនាម)

ប៉េង> កំប៉េង

បុស៑(បុស, បុក) > កំបុស៑(នរនាម)

បែក > កំបែក

បៃ, បៃយ៑(បឹង) > កំបៃយ៑(នរនាម)

ប៉ោង> កំប៉ោង

បោញ៑(ឋានន្តរនាម) > កំបោញ៑(នរនាម)

ផិត > កំផិត

ផិក៑(ផឹក) > កំផិក៑(នរនាម៖ប្រមឹក(សមក))

ពក > កំពក

ភង៑(ភាំង) > កំភង៑(នរនាម)

ពក’ម-] + ព្រើល>កំព្រើល

រុ(ដូច) > កំរុ(គំរូ)

ពយ > កំពយ

វះ(វះ) > កំវះ(នរនាម)

ពុក > កំពុក

វន៑(នរនាម) > កំវន៑(នរនាម)

ពើង > កំពើង

វហ៑(ពះ, ប្រទះ) > កំវហ៑(នរនាម)

ពៀច> កំពៀច

វាង៑(វាំង, រង្វង់) > កំវាង៑(នរនាម)

ភរ > កំភរ

វិត៑(ពិត) > កំវិត៑(នរនាម)

ភូត > កំភូត

វិន៑(នរនាម) > កំវិន្ន(នរនាម)

រាប > កម្រាប

វុត៑(ពុត) > កំវុត៑(នរនាម)

រើប > កំរើប

វេង៑(វែង) > កំវេង៑ (កំពែង)

ហល់> កំហល់

វៃ, ហ្វៃ(វៃ, រហ័ស) > កំហ្វៃ(នរនាម)

វៃ(វៃ, ឆ្លាត) > កំវៃ (មនុស្សឆ្លាត)

វោក៑(នរនាម) > កំវោក៑(នរនាម)

វៅ(ពៅ) > កំវៅ(កំពៅ)

វ្រះ(ព្រះ) > កំវ្រះ(នរនាម)

ហាត៑(ខាត) > កំហាត៑(កំហាត)

ផ្នត់ដើម[ក’ល-]

កប៑(កប) > កល្កប៑(ល្អ, សមស្រប)

បិត(នរនាម) > កល្បិត៑(នន៖ អំណោយ)

ផ្នត់ដើម[គ’ន-]

លាក់> គន្លាក់

លាស់> គន្លាស់

ផ្នត់ដើម[គ’ម-]

រឹល > គំរឹល

រិះ > គម្រិះ

រូ > គំរូ

រេច > គំរេច

ផ្នត់ដើម[ច’ង-]

ហោយ៑(ហុយ, កួចឡើង) > ចង្ហោយ៑(សុគន្ធភាជន៍, ជើងសម្រាប់ដុតឈើក្រអូប)

កៀស> ចង្កៀស

ហោរ៑, ហ្វរ៑(ហូរ) >ចង្ហូរ៑, ចង្ហោរ៑(ចង្អូរ, រង្វះ)

វែក > ចង្វែក

គ្រោង> ចង្គ្រោង

ហូរ > ចង្ហូរ

អូរ > ចង្អូរ

ផ្នត់ដើម[ច’ន-]

ទល់> ចន្ទល់

ទាស់> ចន្ទាស់

ផ្នត់ដើម[ច’ម-]

បង៑ > ចំបង៑, ចំបាង៑

កាង> ចំកាង

កោង> ចំកោង

ខែង> ចំខែង

តើត> ចំតើត

ទយ> ចំទយ

ទាញ> ចំទាញ

ទាស់> ចំទាស់

ទើត> ចំទើត

ទើស> ចំទើស

ទែង> ចំទែង

បង> ចំបង

ប្រាវ> ចំប្រាវ

ពើប> ចំពើប

ហុយ> ចំហុយ

ហៀវ> ចំហៀវ

អន់> ចំអន់

អាស> ចំអាស

អើត> ចំអើត

ផ្នត់ដើម[ជ’ញ-]

ជក់> ជញ្ជក់

ជាត់> ជញ្ជាត់

ជាន់> ជញ្ជាន់

ជូន> ជញ្ជូន

ជែក> ជញ្ជែក

ជ្រំ > ជញ្ជ្រំ

ជ្រាំង> ជញ្ជ្រាំង

ផ្នត់ដើម[ជ’ន-]

ល > ជន្ល

ផ្នត់ដើម[ជ’ម-]

ទប់ > ជំទប់

ទយ> ជំទយ

រឹត > ជំរិត

ទាញ> ជំទាញ

រត់ > ជំរត់

រុញ > ជំរុញ

ទាស់> ជំទាស់

ផ្នត់ដើម[ដ’ង-]

កាប់> ដង្កាប់

កាវ > ដង្កាវ

គត់ > ដង្គត់

ហក់ > ដង្ហក់

ហែ > ដង្ហែ

ផ្នត់ដើម[ដ’ន-]

ដឹង > ដណ្ដឹង

ដាំ > ដណ្ដាំ

ដើម > ដណ្ដើម

ផ្នត់ដើម[ដ’ម-]

ឡើង > ដំឡើង

បូក > ដំបូក

ផ្នត់ដើម[ទ’ង-]

គត់ > ទង្គត់

ផ្នត់ដើម[ទ’ន-]

ទាន់ > ទន្ទាន់

ទិញ > ទន្ទិញ

ទឹម > ទន្ទឹម

ផ្នត់ដើម[ទ’ប-]

ទិប៑ > ទប្ទិប (ស្និទ្ធស្នាល)

ផ្នត់ដើម[ទ’ម-]

ងន៑(ធ្ងន់) > ទំងន៑ (ទម្ងន់)

ផ្នត់ដើម[ត’ក-]

ត្យក៑ (ដេក)> តក្តេក៑, តក្ត្យក៑(ងងុយដេក)

ផ្នត់ដើម[ត’ង-]

ហោរ(ហូរ) > តង្ហោរ៑(ឋាននាម)

[ត’ង-] + កៀប> តង្កៀប

ផ្នត់ដើម[ត’ន-]

លាង៑ (ខ្លាំង) > តន្លង៑, តន្លាង៑ (អ្នកមានកម្លាំងខ្លាំង)

ផ្នត់ដើម[ត’ម-]

បោញ៑(ឋានន្តរនាម) > តំបោញ៑(នរនាម)

លិង៑(ឈ្មោះរង្វាស់ទម្ងន់) > តំលិង៑(តម្លឹងជាឈ្មោះរង្វាស់រង្វាល់ទម្ងន់ប្រើសម្រាប់ថ្លឹង លោហធាតុមានតម្លៃ, អលង្ការ)

ផ្នត់ដើម[ត’ល-]

តោល៑ > តល្តោល

ក> បង្ក

ផ្នត់ដើម[ប’ង-]

តិង៑(ដឹង) > បង្តិង៑(បណ្ដឹង, ឲ្យដំណឹង)

កប់> បង្កប់

ផ្កា(ផ្កា) > បង្កា(បន្លែ, បន្លែបង្ការ)

កាច់> បង្កាច់

រង៑ > បង្រាង៑

កុង> បង្កុង

កើច> បង្កើច

កើល> បង្កើល

កឿង> បង្កឿង

កេល> បង្កេល

កែក> បង្កែក

កោង> បង្កោង

ក្រាប> បង្ក្រាប

ក្រៀក> បង្ក្រៀក

ខក> បង្ខក

ខន> បង្ខន

ខាក> បង្ខាក

ខាត> បង្ខាត

ខាន> បង្ខាន

ខិត> បង្ខិត

ខុស> បង្ខុស

ខូង> បង្ខូង

ខូច> បង្ខូច

ខើច> បង្ខើច

ខំ> បង្ខំ

ខាំ> បង្ខាំ

ខាំង> បង្ខាំង

ខះ> បង្ខះ

គង> បង្គង

គរ> បង្គរ

គាប់> បង្គាប់

គួរ> បង្គួរ

គេច> បង្គេច

គោះ> បង្គោះ

គ្រប> បង្គ្រប

គ្រប់> បង្គ្រប់

រួញ> បង្រួញ

រួប> បង្រួប

រួម> បង្រួម

រៀន> បង្រៀន

វិល> បង្វិល

វឹក> បង្វឹក

វៀន> បង្វៀន

វៀះ> បង្វៀះ

វែង> បង្វែង

ហក> បង្ហក

ហក់> បង្ហក់

ហត់> បង្ហត់

ហប> បង្ហប

ហប់> បង្ហប់

ហល់> បង្ហល់

ហា> បង្ហា

ហាត់> បង្ហាត់

ហាប់> បង្ហាប់

ហិន> បង្ហិន

ហិល> បង្ហិល

ហុយ> បង្ហុយ

ហូត> បង្ហូត

ហូរ> បង្ហូរ

ហួត> បង្ហួត

ហួរ> បង្ហួរ

ហួល> បង្ហួល

ហួស> បង្ហួស

ហើប> បង្ហើប

ហើម> បង្ហើម

ហើយ> បង្ហើយ

ហើរ> បង្ហើរ

ហៀរ> បង្ហៀរ

ហេវ> បង្ហេវ

ហែល> បង្ហែល

ហោច> បង្ហោច

ហោះ> បង្ហោះ

អក> បង្អក

អង់> បង្អង់

អត់> បង្អត់

អន់> បង្អន់

អរ> បង្អរ

អស់> បង្អស់

អាក់> បង្អាក់

អាច> បង្អាច

អាប់> បង្អាប់

អុរ> បង្អុរ

អូន> បង្អូន

អូស> បង្អូស

អួត> បង្អួត

អួល> បង្អួល

អើត> បង្អើត

អៀន> បង្អៀន

អៀវ> បង្អៀវ

អែន> បង្អែន

អែប> បង្អែប

អោត> បង្អោត

ឱន> បង្អោន

អៅ> បង្អៅ

វេច> បង្វេច

ហា> បង្ហា

ហូរ> បង្ហូរ

ហើម> បង្ហើម

ហើយ> បង្ហើយ

ហៀរ> បង្ហៀរ

ហែប> បង្ហែប

អាច> បង្អាច

អែម> បង្អែម

100

កើត> បង្កើត

101

កើយ> បង្កើយ

102

ហែ> បង្ហែ

103

ការ> បង្ការ(បន្លែបង្ការ)

104

កិន> បង្កិន(បង្កាច់បង្កិន)

105

កៀរ>បង្កៀរ(បង្គោះបង្កៀរ)

106

អែ> បង្អែ(បង្អែបង្អង់)

107

គោល> បង្គោល

108

កប់> បង្កប់

109

កាត់> បង្កាត់

110

កក> បង្កក

111

កក់> បង្កក់

112

កាត់> បង្កាត់

113

ការ> បង្ការ

114

កិន> បង្កិន

115

កិល> បង្កិល

116

កូក> បង្កូក

117

កើត> បង្កើត

118

កើន> បង្កើន

ផ្នត់ដើម[ប’ញ-]

ជា(ជា) > បញ្ជា(ធ្វើឲ្យទៅជា, បញ្ជា)

ចប់ > បញ្ចប់

ជាហ្វ, ជៅ(ទិញ) > បញ្ជាហ្វ, បញ្ជៅ(ជាវ, យកបានមក)

ចាំ > បញ្ចាំ

ចាំង> បញ្ចាំង

ចាច់> បញ្ចាច់

ចាល់> បញ្ចាល់

ចុះ > បញ្ចុះ

ចុក > បញ្ចុក

ចូល> បញ្ចូល

ចៀស> បញ្ចៀស

ចេះ > បញ្ចេះ

ចេញ> បញ្ចេញ

ច្រក> បញ្ច្រក

ច្រាស់> បញ្ច្រាស

ច្រិច> បញ្ច្រិច

ច្រូច> បញ្ច្រូច

ច្រោះ> បញ្ច្រោះ

ឆាក> បញ្ឆាក

ឆាច់> បញ្ឆាច់

ឆាប> បញ្ឆាប

ឆិច > បញ្ឆិច

ឆិត > បញ្ឆិត

ឆឹក > បញ្ឆឹក

ឆុក > បញ្ឆុក

ឆួល> បញ្ឆួល

ឆើត> បញ្ឆើត

ឆៀង> បញ្ឆៀង

ឆេះ > បញ្ឆេះ

ឆោត> បញ្ឆោត

ជក់ > បញ្ជក់

ជច់ > បញ្ជច់

ជត > បញ្ជត

ជល់> បញ្ជល់

ជា > បញ្ជា

ជាក់> បញ្ជាក់

ជាន់> បញ្ជាន់

ជាប់> បញ្ជាប់

ជិះ > បញ្ជិះ

ជូន > បញ្ជូន

ជោះ> បញ្ជោះ

ជោក> បញ្ជោក

ជោរ> បញ្ជោរ

ជ្រក> បញ្ជ្រក

ជ្រាប> បញ្ជ្រាប

ជ្រាល> បញ្ជ្រាល

ជ្រិះ > បញ្ជ្រិះ

ជ្រុល> បញ្ជ្រុល

ជ្រួស> បញ្ជ្រួស

ឈប់> បញ្ឈប់

ឈរ> បញ្ឈរ

ឈឺ > បញ្ឈឺ

ឈែល> បញ្ឈែល

ញែម> បញ្ញែម

ចង់ > បញ្ចង់

ចុក > បញ្ចុក

ជា > បញ្ជា

ផ្នត់ដើម[ប’ន-]

សំ(ប្រមូល, ផ្ដុំ) > បន្សំ(ផ្ដល់, ផ្គត់ផ្គង់)

ត > បន្ត

ទន៑(ទន់) > បន្ទន៑(បន្ទន់)

តក់ > បន្តក់

ហេ(ពាក្យបញ្ជាក់សេចក្ដីសប្បាយ) > បន្ហេ(នរនាម៖ រីករាយ)

តឹង > បន្តឹង

រង៑ > បន្រាង៑ (?)

តុះ > បន្តុះ

ផេម៑(ផើម) > បន្ហេម៑ (បង្ហើម)

តូច > បន្តូច

តើត > បន្តើត

ថយ > បន្ថយ

ថុច > បន្ថុច

ថែម > បន្ថែម

ថោក> បន្ថោក

ទំ > បន្ទំ

ទច់ > បន្ទច់

ទន់ > បន្ទន់

ទាន់ > បន្ទាន់

ទាប > បន្ទាប

ទាល> បន្ទាល

ទាស> បន្ទាស

ទុំ > បន្ទុំ

ទុល > បន្ទុល

ទូល > បន្ទូល

ទើត > បន្ទើត

ទើរ > បន្ទើរ

ទេរ > បន្ទេរ

ទ្រាន់> បន្ទ្រាន់

ទ្រេត> បន្ទ្រេត

ទ្រោម> បន្ទ្រោម

ធំ > បន្ធំ

ធាត់ > បន្ធាត់

ធូរ > បន្ធូរ

លឺ > បន្លឺ

លៀន> បន្លៀន

សះ > បន្សះ

សល់> បន្សល់

សាត់> បន្សាត់

សាប> បន្សាប

សាល់> បន្សាល់

ស៊ី > បន្ស៊ី

សើម> បន្សើម

សោះ> បន្សោះ

ឡប់ > បន្លប់

ឡឹម > បន្លឹម

តម > បន្តម

តិច > បន្តិច

តឹង > បន្តឹង

តើត > បន្តើត

តោង> បន្តោង

ថើរ > បន្ថើរ

ថែ > បន្ថែ

ថែម > បន្ថែម

ទាត់(ទៀងទាត់)> បន្ទាត់

ទាន់ > បន្ទាន់

ទាល់> បន្ទាល់

ទុក > បន្ទុក

ស៊ាំ > បន្សាំ

ផ្នត់ដើម[ប’ម-]

ចំ(ចាំ) > បំចំ(ឈ្មោះមុខងារអ្នកយាមល្បាត, អ្នកប្រចាំការខាងយាម)

បង់ > បំបង់

ទុល៑(ទល់) > បំទុល៑(ចន្ទល់)

បះ > បំបះ

បត៑(បាត់) > បំបត៑(បំបាត់, បំផលាញ)

ប៉ះ > បំប៉ះ

បត់ > បំបត់

បាក់ > បំបាក់

បាំង > បំបាំង

បាត់ > បំបាត់

ប៉ាន់ > បំប៉ន

បាន > បំបាន

ប៉ាន់ > បំប៉ាន់

បិទ > បំបិទ

ប៉ឹម > បំប៉ឹម

បួស > បំបួស

បៀត> បំបៀត

បែក > បំបែក

បែន > បំបែន

បែរ > បំបែរ

ប៉ោង> បំប៉ោង

បោរ > បំបោរ

បោល> បំបោល

បៅ > បំបៅ

ប្រួម > បំប្រួម

ប្លេង > បំប្លេង

ប្លែង > បំប្លែង

ប្លោង> បំប្លោង

ផត > បំផត

ផាយ> បំផាយ

ផឹក > បំផឹក

ផុង > បំផុង

ផុត > បំផុត

ផុយ > បំផុយ

ផុល > បំផុល

ផុស > បំផុស

ផូរ > បំផូរ

ផើម > បំផើម

ផ្លាង > បំផ្លាង

ផ្លើស> បំផ្លើស

ពក់ > បំពក់

ពង > បំពង

ពត់ > បំពត់

ពម > បំពម

ពាក់ > បំពាក់

ពាំង > បំពាំង

ពាន > បំពាន

ពារ > បំពារ

ពុល > បំពុល

ពួន > បំពួន

ពើង > បំពើង

ពៀច> បំពៀច

ពេញ> បំពេញ

ពេន > បំពេន

ពោក> បំពោក

ពោប> បំពោប

ពោរ > បំពោរ

ព្រង > បំព្រង

ព្រាង> បំព្រាង

ព្រាច> បំព្រាច

ព្រាត់> បំព្រាត់

ព្រុល> បំព្រុល

ព្រៃ > បំព្រៃ

ភ្លាំង > បំភ្លាំង

ភ្លាត់ > បំភ្លាត់

ភ្លឺ > បំភ្លឺ

ភ្លូក > បំភ្លូក

ភ្លេច > បំភ្លេច

រាប > បម្រាប

ប៉ឹម > បំប៉ឹម

ផុត > បំផុត

ពាក់ > បំពាក់

ពើត > បំពើត

ផ្នត់ដើម[ព’ង-]

រត់ > ពង្រត់

រាប > ពង្រាប

រាយ > ពង្រាយ

រឹល > ពង្រឹល

វក់ > ពង្វក់

វាង > ពង្វាង

ផ្នត់ដើម[ព’ញ-]

ញាក់ > ពញ្ញាក់

ផ្នត់ដើម[ព’ន-]

យល់ > ពន្យល់

យារ > ពន្យារ

លង់ > ពន្លង់

លត់ > ពន្លត់

លាត់ > ពន្លាត់

ផ្នត់ដើម[រ’ង-]

កៀក > រង្កៀក

កៀស > រង្កៀស

គោះ > រង្គោះ

វះ > រង្វះ

វង់ > រង្វង់

វាល់ > រង្វាល់

វាស់ > រង្វាស់

ផ្នត់ដើម[រ’ន-]

ដំ > រណ្ដំ

ផ្នត់ដើម[រ’ម-]

តេច៑(តិច) > រំតេច៑(នរនាម)

កិល > រំកិល

បញ៑(ឋានន្តរនាម) > រំបញ៑(នរនាម)

ខាន > រំខាន

បត៑(បត់) > រំបត៑(សម្បទា)

ងាប់ > រំងាប់/រម្ងាប់

ដោះ > រំដោះ/ រម្ដោះ

ពត់ > រំពត់

ពឹង > រំពឹង

លត់ > រំលត់/រម្លត់

លស់ > រំលស់/រម្លស់

លាយ> រំលាយ/រម្លាយ

លីង > រំលីង/រម្លីង

លូត > រំលូត/រម្លូត

លើក > រំលើក

លើង > រំលើង/រម្លើង

លេច > រំលេច

លេប > រំលេប

សាយ> រំសាយ/រម្សាយ

សុស > រំសុស

សោះ > រំសោះ

ហួត > រំហួត

ហោក> រំហោក

អុក > រំអុក

កាច់ > រំកាច់

ប៉ើក > រំប៉ើក

ពឹង > រំពឹង

ពុះ > រំពុះ

ភើក > រំភើក

យោល> រំយោល

លុង > រំលុង

សាយ> រំសាយ/រម្សាយ

ហូត > រំហូត/ រម្ហូត

ហូរ > រំហូរ

ហោក> រំហោក

ផ្នត់ដើម[ល’ន-]

លង់ > លន្លង់

លាម > លន្លាម

លឹម > លន្លឹម

ផ្នត់ដើម[ល’ម-]

វង៑/វាង៑ > លំវង៑, លំវាង៑

នាច> លំនាច

នឹង > លំនឹង

នៅ > លំនៅ

ហោក> លំហោក

ឱន > លំឱន

ផ្នត់ដើម[វ’ល-]

វេល៑(វិល) > វល្វេល៑(ពពិល)

ផ្នត់ដើម[ស’ង-]

កាត់ > សង្កាត់

រួម > សង្រួម

អន់ > សង្អន់

រែក > សង្រែក

វែង > សង្វែង

ផ្នត់ដើម[ស’ញ-]

ជប់ > សញ្ជប

ផ្នត់ដើម[ស’ន-]

ទល៑(ទល់) > សន្ទល៑(ឈ្មោះវត្ថុសម្រាប់ធ្វើសក្ការបូជា, ចន្ទល់)

លឹម> សន្លឹម

ដាប> សណ្ដាប

លឹម> សន្លឹម

ដក > សណ្ដក

សឹម> សន្សឹម

សើម> សន្សើម

ផ្នត់ដើម[ស’ម-]

ជក៑(ជញ្ជក់) > សំជក៑(នរនាម)

កក > សំកក/សម្កក

តោយ៑(ចុះចូល, ទៅតាម)>សំតោយ៑(នន.)

អាង> សំអាង

បុះ (ពុះ) > សំបុះ(នរនាម)

កក > សំកក/ សម្កក

វោ(ពោធិ៍) > សំវោ(នរនាម)

កាក> សំកាក/សម្កាក

វរ៑, វារ៑ > សំវរ, សំវារ៑ (សង្វារ)

កុក > សំកុក

ចត > សំចត

ដៅ > សំដៅ

បក > សំបក

ប៉ាត> សំប៉ាត

រុក > សំរុក

អាង> សំអាង

ផ្នត់ដើមទម្រង់ /ស/

ផ្នត់ដើម[អ-]

លេង៑(ឡើង) > អលេង៑(នរនាម)

វេក៑(វែក, វែកញែក) > អហ្វេក៑(វែក)

ផ្នត់ដើម[អា-]

តៃ(នារី) > អាត្តៃ(នារី)

ផ្នត់ដើមទម្រង់/សព/

ផ្នត់ដើម[អ’ង-]

កុញ > អង្កុញ

ក្រត > អង្ក្រត

គប់ > អង្គប់

គុល > អង្គុល

រុត > អង្រុត

វែង > អង្វែង

រូស > អង្រូស

ផ្នត់ដើម[អ’ញ-]

ជុល៑(ជុល) > អញ្ជុល៑(ម្ជុល)

ចង > អញ្ចង

ជុល> អញ្ជុល

ផ្នត់ដើម[អ’ន-]

តម៑, តាំ(ដាំ) > អន្តម៑, អន្តាំ

តយ(តយង៉យ)> អន្តយ

រោម៑ (រោម) > អន្រោម៑

ត្រត > អន្ត្រត

ត្រឹក > អន្ត្រឹក

ត្រើក> អន្ត្រើក

ទ្រក់ > អន្ទ្រក់

ទ្រត > អន្ទ្រត

ទ្រាក> អន្ទ្រាក

ដោត> អណ្ដោត

ត្រាក់> អន្ត្រាក់

ត្រុក > អន្ត្រុក

ត្រោក> អន្ត្រោក

ថម(ថមថយ)> អន្ថម

ទាក់ > អន្ទាក់

ទ្រក់ > អន្ទ្រក់

ទ្រាក> អន្ទ្រាក

ទ្រឺត > អន្ទ្រឺត

ទ្រុក > អន្ទ្រុក

ទ្រើត> អន្ទ្រើត

ទ្រើម > អន្ទ្រើម

លង់ > អន្លង់

លីង > អន្លីង

ផ្នត់ដើម[អ’ម-]

បស៑(បោះ, កិន) > អំបស៑(នរនាម)

បុក > អំបុក

បិច៑(បិច) > អំបិច៑(នរនាម៖ តូច)

ពាស> អំពាស

បូ(ឋ.រ.ន.) > អំបូ(នរនាម)

ពុះ > អំពុះ/អម្ពុះ

បេក៑(បែក) > អំបេក៑(នរនាម)

ប៉ើក > អំប៉ើក

បេន៑(ប៉ែន) > អំបេន៑(នរនាម)

បែង > អំបែង

បោង៑(បង, ធំ) > អំបោង៑(ឋាននាម)

បោស> អំបោស

វុះ(ពុះ) > អំវុះ(នរនាម៖ ពាក្យសម្រាប់ហៅប្រភេទនៃអនុរក្ស)

រុង៑(ធំទូលាយ) > អំរុង៑(ទំហំ, វិសាលភាព, ក្រឡាផ្ទៃ)

វត៑(វាត់, ក្រវាត់) > អំវត៑(នរនាម)

វោល៑(វល់, វិលវល់)>អំវោល៑(ខ្យល់ព្យុះ, វឹកវរ)

វៃ(វៃ, វាសវៃ) > អំវៃ(នរនាម)

ទុះ (ស្ទុះ) > អំទុះ

ឱយ៑ > អំនោយ៑

បល៑, បាល៑ (ប្រមូល) > អំបល៑, អំបាល៑

បិក៑ > អំបិក៑ (?)

បោក៑ (បោក, វាយ) > អំបោក៑(ន.ន.)

រះ (ប៉ះព្រមគ្នា, រះ) > អំរះ

រាត៑(បំបែក) > អំរាត៑(អ្នកបំបែក)

វ្វហ(ពុះ) > អំវុះ (អ្នកពុះ)

គំនូរ “ព្រះចន្ទពេញវង់”

Image

គូរដោយ វ៉ែន ម៉ូឡា

Lunar Magical Light

Posted on August 21, 2013 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

Look at the full moon

All my troubles will die soon

There is no more pain

All the stress release from my brain

The feeling is so fresh

Sitting on the chair by my desk

Write down the poem with happily face

Phrases flowing from my heart

My hand waving the pen with art

Figure out the moon flying in no-boundary sky

Peoople look and smile

Problems are forgotten tonight

Wishing enemies quit their evil purpose

Under the moon brighten light the most

Make them lazy and tired of

Paying back their fight

In the lunar magical light

Just look and feeling high

Nothing can stop my eyes staring

My mouth begin singing

The song of love full of meaning

Your beauty never far away

Next to me, but I can’t say

You shine on me anyway

Just wish you could hear my heart

Crying silently inside my chest

Missing you the best which I’ve never felt before

Million stars around looking for

My eyes see you when you’re shining

My heart feel you when you’re disappearing

My feeling is so deep to keep thinking

Even the black cloud hiding.

Sizet, 20/08/2013

ស៊ីមឆេអ៊ុង កូនស្រីដ៏មានកតញ្ញូ (រឿងព្រេងរបស់ប្រទេសកូរ៉េ)

Posted on August 6, 2013 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

ស៊ីមឆេអ៊ុង កូនស្រីដ៏មានកតញ្ញូ

(រឿងព្រេងរបស់ប្រទេសកូរ៉េ)

ប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរដោយ វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

កាលពីព្រេងនាយ មានក្មេងស្រីម្នាក់ឈ្មោះស៊ីមឆេអ៊ុង (Shim Cheong)។ ម្ដាយរបស់នាងបានស្លាប់នៅពេលដែលនាងកើត ហើយឪពុកនាងគ្មានការងារធ្វើនោះទេដោយសារតែគាត់ខ្វាក់ភ្នែក។ ដូចនេះហើយស៊ីមឆេអ៊ុងត្រូវធ្វើការរកប្រាក់តាំងតែពីនៅក្មេង។

ថ្ងៃមួយស៊ីមឆេអ៊ុងមកពីធ្វើការយឺត។ ដូច្នេះឪពុកនាងបានចេញទៅក្រៅតាមរកនាង។

នៅពេលដែលគាត់ដើរកាត់ស្ពាន គាត់បានធ្លាក់ទៅក្នុងទន្លេ។ “ជួយខ្ញុំផង! ខ្ញុំលង់ទឹកហើយ!”គាត់ស្រែកដោយភាពស្លន់ស្លោ។

ព្រះសង្ឃមួយអង្គដែលឆ្លងកាត់ទីនោះបានលោតចូលទៅក្នុងទឹកដើម្បីជួយគាត់។ “តើលោកមិនអីទេ?” ព្រះសង្ឃបានសួរ។ ព្រះសង្ឃមានការភ្ញាក់ផ្អើលណាស់ដោយសារថាបុរសនោះខ្វាក់ភ្នែក។

ព្រះសង្ឃបានទូន្មានគាត់ថា “ប្រសិនបើលោកបូជាដល់ព្រះពុទ្ធនូវអង្ករ៣០០សេអ៊ុក (seoks[1]) លោកនឹងមានភ្នែកភ្លឺមកវិញ”។

ឪពុករបស់ស៊ីមឆេអ៊ុងសប្បាយចិត្តជាខ្លាំងនៅពេលបានឮដំណឹងនេះ ដូច្នេះហើយគាត់បានសន្យាថានឹងបូជាអង្ករ៣០០សេអ៊ុកដល់ព្រះពុទ្ធ។ ហើយភ្លាមៗនោះគាត់នឹកឃើញថាគាត់មិនមានលទ្ធភាពក្នុងការទិញអង្ករគ្រប់នោះទេ។

ពេលដែលស៊ីមឆេអ៊ុងមកដល់ផ្ទះ បានឃើញឪពុកកើតទុក្ខជាខ្លាំង។ “មានបញ្ហាអីទៅពុក?” នាងបានសួរ។

ឪពុកនាងបានប្រាប់នាងគ្រប់យ៉ាងនូវអ្វីដែលបានកើតឡើងនិងអ្វីដែលព្រះសង្ឃបានមានសង្ឃដីការ។

“សូមពុកកុំព្រួយអី!” ស៊ីមឆេអ៊ុងបានអះអាងចំពោះឪពុក “ខ្ញុំនឹងខំប្រឹងរកអង្ករឲ្យបានគ្រប់”

ស្ដ្រីម្នាក់បាននិយាយទៅកាន់ស៊ីមឆេអ៊ុង “តើឯងមានបានឮព័ត៌មានអ្វីទេ មាននាវឹកខ្លះចង់ទិញនារីម្នាក់សម្រាប់បូជាដល់ទេវៈសមុទ្រ។ ពួកគេនឹងចំណាយឲ្យនារីម្នាក់នោះតាមអ្វីដែលនាងចង់បាន”។ ពេលដែលស៊ីមឆេអ៊ុងបានស្ដាប់ដំណឹងនោះ នាងក៏បានដឹងពីកន្លែងដែលនាងអាចរកប្រាក់ទិញអង្ករគ្រប់៣០០សេអ៊ុក។

ស៊ីមឆេអ៊ុកបានទៅជួបនាវឹកដែលចង់ទិញមនុស្សស្រីនោះ និងសុំឲ្យពួកគេទិញនាង។ “ខ្ញុំត្រូវការអង្ករ៣០០សេអ៊ុកឲ្យឪពុកខ្ញុំដើម្បីឲ្យគាត់ទទួលបានភ្នែកភ្លឺមកវិញ” ស៊ីមឆេអ៊ុងបានពន្យល់។

នាវឹកទាំងនោះបានទិញស៊ីមឆេអ៊ុងនិងកោតសរសើរយ៉ាងខ្លាំងចំពោះនាង “នាងគឺជាកូនកតញ្ញូជាងគេនៅក្នុងលោក”។

ទីបញ្ចប់ ថ្ងៃដែលនាងត្រូវទៅបានមកដល់ “ពុក! ថ្ងៃនេះខ្ញុំត្រូវទៅធ្វើជាកូនស្រីចុងរបស់គ្រួសារកាង” នាងបាននិយាយភរឪពុកនាង។ “ដើម្បីចិញ្ចឹមខ្ញុំ ពួកគេត្រូវឲ្យអង្ករ៣០០សេអ៊ុកទៅព្រះវិហារនោះ។ បន្ទាប់ពីនោះមក ពុកនឹងអាចមើលឃើញម្ដងទៀតហើយ”។

“ល្អណាស់! ពុកនឹងលែងជាមនុស្សខ្វាក់ទៀតហើយ” ឪពុកនាងបាននិយាយដោយក្ដីរីករាយ។

ឥឡូវនេះស៊ីមឆេអ៊ុងនៅលើទូកជាមួយពួកនាវឹក។ បន្ទាប់ពីបានធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រជាច្រើនថ្ងៃមក ទូកក៏បានទៅដល់ចំណុចជ្រៅនៃសមុទ្រ។ ភ្លាមនោះ ខ្យល់បានបក់បោកយ៉ាងខ្លាំង ហើយសមុទ្របានថ្ងូចថ្ងូរដោយទឹករលក។ ដូច្នោះពួកនាវឹកចង់ឲ្យស៊ីមឆេអ៊ុងលោតចូលសមុទ្រដែលកំពុងថ្ងូចថ្ងូរនោះដើម្បីធ្វើការបូជា។

នៅពេលដែលនាងដឹងខ្លួនឡើងវិញនៅក្នុងសមុទ្រ នាងបានឮតន្ត្រីយ៉ាងពីរោះ។ នាងមិនដឹងថានាងនៅទីណានោះទេ “តើខ្ញុំស្លាប់ហើយឬនៅរស់?” ស៊ីមឆេអ៊ុងបានសួរខ្លួនឯង។

ពេលនោះនាងបានឮសំឡេងមួយនិយាយ “ឥឡូវភ្ញាក់ហើយអ្ហេះ! នេះជារាជវាំងសមុទ្រ។ ស្ដេចសមុទ្ររំភើបចំពោះរឿងរ៉ាវរបស់នាងខ្លាំងណាស់។ ទ្រង់បានបញ្ជូនខ្ញុំឲ្យជួយសង្គ្រោះនាង”

ស៊ីមឆេអ៊ុងបានស្នាក់នៅក្នុងរាជវាំងសមុទ្រពីរបីថ្ងៃ។ ថ្ងៃមួយស្ត្រីក្រមុំម្នាក់បានមកជួបស៊ីមឆេអ៊ុង “ស្ដេចសមុទ្របានរៀបចំឲ្យនាងត្រឡប់ទៅដីគោកវិញហើយ” នាងនិយាយទៅកាន់ស៊ីមឆេអ៊ុង។ ស៊ីមឆេអ៊ុងត្រូវបានគេដាក់នៅលើផ្កាឈូករីកដ៏ធំមួយ។ ចុងបញ្ចប់ផ្កាឈូករីកបានអណ្ដែតមកដល់លើផ្ទៃទឹក។

ពួកនាវឹកដែលបានទិញនាងស៊ីមឆេអ៊ុងបានឃើញផ្កាឈូករីក។ ផ្កាឈូកបានប្រាកដឡើងនៅកន្លែងដដែលដែលស៊ីមឆេអ៊ុងបានលោតចុះ។ ពួកនាវឹកមានការភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំងក៏បានលើកផ្កាឈូកនោះឡើងមកដើម្បីយកទៅថ្វាយស្ដេចរបស់ពួកគេ។ នៅពេលស្ដេចបានប៉ះផ្កាឈូកនោះ ភ្លាមនោះផ្កាឈូកបានបើកឡើង ហើយមាននារីដ៏ស្រស់ស្អាតម្នាក់បានដើរចេញមក។ ព្រះរាជាសព្វព្រះរាជហឫទ័យនាងជាខ្លាំងនិងបានតាំងនាងជារាជនីរបស់ព្រះអង្គ។

ក្នុងឋានៈជាមហេសីរបស់ព្រះរាជាអង្គនោះ ស៊ីមឆេអ៊ុងសប្បាយរីករាយណាស់ ប៉ុន្តែនាងមិនដែលភ្លេចឪពុករបស់នាងទេ។ ថ្ងៃមួយព្រះរាជាបានឃើញថាស៊ីមឆេអ៊ុងដូចជាកើតទុកជាខ្លាំង។

“ហេតុអីក៏មហេសីហាក់ដូចជាកើតទុក្ខម្ល៉េះ?” ព្រះរាជាសួរ “សូមមហេសីប្រាប់យើងមក”។

ស៊ីមឆេអ៊ុងក៏បានទូលប្រាប់ព្រះរាជានូវរឿងរ៉ាវទាំងអស់។ បន្ទាប់ពីព្រះអង្គបានទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់នូវរឿងរ៉ាវរបស់នាងហើយ ទ្រង់ចង់ជួយនាងដើម្បីស្វែងរកឪពុករបស់នាង។ ដូច្នេះទ្រង់បានរៀបចំពិធីជប់លៀងមួយសម្រាប់មនុស្សខ្វាក់ទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេស។

នៅពេលនោះឪពុករបស់ស៊ីមឆេអ៊ុងនៅតែខ្វាក់នៅឡើយថ្វីបើបានបូជាអង្ករ៣០០សេអ៊ុកហើយក្ដី។ គាត់បានឮប្រជាជនក្នុងភូមិនិយាយពីអ្វីដែលស៊ីមឆេអ៊ុងបានធ្វើសម្រាប់គាត់ដើម្បីឲ្យគាត់មានភ្នែកភ្លឺវិញ។ គាត់សោកស្ដាយចំពោះការបាត់បង់កូនស្រីគាត់ជាខ្លាំង។

ថ្ងៃមួយអ្នកជិតខាងបានប្រាប់គាត់ថាព្រះរាជាបានរៀបចំពិធីជប់លៀងមួយសម្រាប់មនុស្សខ្វាក់ទាំងអស់។

នៅពេលដែលពិធីជប់លៀងចាប់ផ្ដើម ស៊ីមឆេអ៊ុងបានរកមើលឪពុករបស់ខ្លួន តែនាងរកគាត់មិនឃើញនោះទេ។ នៅថ្ងៃចុងក្រោយនៃពិធីជប់លៀង ស៊ីមឆេអ៊ុងស្ទើរតែបោះបង់សេចក្ដីសង្ឃឹមរបស់នាងទៅហើយ។ បន្ទាប់មកនាងបានឃើញបុរសចំណាស់ម្នាក់ដែលស្លៀកពាក់រយីករយាកនិងហាក់ដូចជាហត់អស់កម្លាំងបានដើរចូលក្នុងរាជវាំង នាងសប្បាយរីករាយរកអ្វីប្រៀបផ្ទឹមមិនបាននោះទេនៅពេលបានឃើញឪពុក។ នាងក៏រត់ទៅរកឪពុក។

“ពុក! ខ្ញុំគឺស៊ីមឆេអ៊ុង កូនស្រីពុក!” នាងយំ។

“កូនខ្ញុំ!” បុរសចំណាស់បាននិយាយដោយក្ដីរំភើប។

“តើវាជាការយល់សប្តិមែនទេ? ឲ្យពុកមើលមុខឯងបន្តិចមើល” អព្ភូតហេតុដ៏អស្ចារ្យបានកើតឡើងនៅពេលនោះបុរសចំណាស់បានបើកភ្នែករបស់គាត់។

ព្រះរាជាមានសេចក្ដីសប្បាយរីករាយណាស់ដោយបានឃើញមហេសីទ្រង់និងឪពុករបស់នាងបានជួបគ្នាម្ដងទៀត។ ព្រះរាជាបានត្រាស់បង្គាប់ឲ្យគេធ្វើពិធីជប់លៀងបន្ថែមមួយអាទិត្យទៀត។ ប្រជាជនទាំងអស់សប្បាយរីករាយជាខ្លាំង។

ស៊ីមឆេអ៊ុងនិងឪពុកនាងបានរស់នៅជាសុខសប្បាយរៀងរហូតទៅ។

[1] seoks ជារង្វាស់រង្វាល់អង្ករបុរាណរបស់កូរ៉េ។ ៣០០ seoks ប្រហែល៤៨០០០គីឡូក្រាម។

រឿងអាយុមនុស្ស (រឿងព្រេងរបស់ប្រទេសឡាវនិងប្រទេសថៃ)

Posted on August 6, 2013 by វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

រឿងអាយុមនុស្ស

(រឿងព្រេងរបស់ប្រទេសឡាវនិងប្រទេសថៃ)

ប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរដោយ វ៉ែន ស៊ីហ្សែត

ក្នុងកាលកន្លងយូរមកហើយ នៅពេលដែលភពផែនដីទើបតែបានបង្កើតឡើងថ្មីៗ ផ្យាថែន (Phya Thaen) ដែលជាទេវៈនិងជាអ្នកបង្កើតដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ បានបញ្ជូនសត្វលោកទៅកាន់ផែនដី។ នៅពេលដែលស្ដេចទេវៈបានបញ្ជូនសត្វលោកទាំងនោះទៅកាន់ភពផែនដី ព្រះអង្គទ្រង់គួរតែបានប្រាប់ទៅកាន់សត្វលោកទាំងអស់នូវអាយុដែលសត្វទាំងនោះអាចរស់នៅលើភពផែនដីបាន។ នៅពេលដែលសត្វលោកបានចាកចេញទៅកាន់ភពផែនដីបាត់ ទ្រង់បាននឹកឃើញថា ទ្រង់ភ្លេចប្រាប់ទៅសត្វលោកទាំងបួនពីរយៈពេលដែលពួកគេអាចរស់នៅលើភពផែនដី។ ដូច្នេះទ្រង់បានហៅសត្វលោកទាំងបួននោះមកវិញ។

“មនុស្ស ក្របី ឆ្កែ ស្វា ចូរពួកឯងមកនេះ” ទេវៈផ្យាថែនបានហៅ។

“ព្រះបាទម្ចាស់” សត្វទាំងបួនបានឆ្លើយ។

“យើងបានបញ្ជូនពួកឯងទៅផែនដីដោយមិនបានប្រាប់ពីអាយុដែលពួកឯងអាចរស់នៅបាននៅលើភពផែនដី យើងនឹងប្រាប់ពួកឯងឥឡូវនេះ” ទេវៈផ្យាថែនបានប្រាប់។

“ព្រះបាទម្ចាស់” សត្វទាំងបួនបានឆ្លើយព្រមគ្នា។

ផ្យាថែនបានបែរទៅរកមនុស្សនិងមានបន្ទូលថា “មនុស្ស! ឯងអាចរស់នៅបាន៣០ឆ្នាំនៅលើផែនដី”

“ព្រះបាទម្ចាស់” មនុស្សនិយាយ។

ផ្យាថែនបានបែរទៅរកសត្វក្របី ហើយមានបន្ទូល “ក្របី យើងបានបង្កើតឯងឲ្យជួយធ្វើការស្រែចម្ការរបស់មនុស្ស។ ឯងត្រូវធ្វើការនឿយហត់នៅពេលថ្ងៃ យើងឲ្យអាយុទៅឯងដូចដែលយើងឲ្យទៅមនុស្សដែរ គឺ៣០ឆ្នាំ”។

“៣០ឆ្នាំក្នុងការធ្វើការធ្ងន់ធ្ងរ? វាយូរណាស់” សត្វក្របីបានគិត។

ដូច្នេះក្របីបានទូលទៅផ្យាថែនថា “ព្រះអង្គម្ចាស់ តើខ្ញុំព្រះករុណាអាចរស់នៅត្រឹមតែ១០ឆ្នាំបានទេ?”

“ឯងច្បាស់ហើយថាឯងចង់រស់នៅត្រឹមតែ១០ឆ្នាំ?” ផ្យាថែនបានសួរ។

“ព្រះបាទម្ចាស់! ១០ឆ្នាំគ្រប់គ្រាន់ហើយសម្រាប់ទូលបង្គំ” ក្របីបានទូលទៅផ្យាថែន។

មនុស្សបានឃើញឱកាសដែលអាចរស់នៅបានយូរនៅលើភពផែនដី ដូច្នេះគាត់ក៏បានទូលទៅផ្យាថែន ។

“ព្រះបាទម្ចាស់! តើទូលបង្គំអាចសុំអាយុ២០ឆ្នាំដែលក្របីមិនចង់បាននោះបានទេ?” មនុស្សបានស្នើសុំ។

“ឯងប្រាកដហើយថាឯងចង់បានអាយុរបស់ក្របីនោះ?” ផ្យាថែនបានសួរទៅមនុស្ស។

“ព្រះបាទម្ចាស់ ទូលបង្គំច្បាស់ហើយ” មនុស្សបានឆ្លើយតប។

“អញ្ចឹង ឯងអាចមានអាយុឯង២០ឆ្នាំបន្ថែមទៀតនៅលើផែនដី” ផ្យាថែនមានបន្ទូល។

“អរព្រះគុណព្រះអង្គ” មនុស្សនិយាយ។

ផ្យាថែនបានបែរទៅរកសត្វឆ្កែរួចនិយាយ “ឆ្កែ! យើងបានបង្កើតឯងដើម្បីធ្វើការនៅពេលយប់។ ឯងត្រូវធ្វើការរៀងរាល់យប់ ការពារទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មនុស្សពេលដែលមនុស្សសម្រាកពេលយប់បន្ទាប់ពីបំពេញការងារនៅពេលថ្ងៃ។ យើងឲ្យអាយុឯងដូចទៅនឹងអាយុរបស់មនុស្សដែលយើងបានទៅមនុស្សកាលពីលើកដំបូងដែរ គឺ៣០ឆ្នាំ”។

“៣០ឆ្នាំដោយមិនបានដេកនៅពេលយប់? វាយូរពេកហើយ” ឆ្កែគិតក្នុងចិត្ត។

ដូច្នេះឆ្កែក៏បានសួរទៅផ្យាថែន “ព្រះអង្គជាម្ចាស់ តើទូលបង្គំអាចមានអាយុត្រឹមតែ១០ឆ្នាំដូចក្របីបានទេ?” ឆ្កែបានទូលសុំ។

“ឯងប្រាកដហើយថាចង់បានអាយុត្រឹមតែ១០ឆ្នាំ?” ផ្យាថែនបានសួរ។

“ព្រះបាទម្ចាស់ ១០ឆ្នាំគឺគ្រប់គ្រាន់ហើយសម្រាប់ទូលព្រះបង្គំ” ឆ្កែបានបញ្ជាក់។

“អញ្ចឹង ឯងអាចមានអាយុត្រឹម១០ឆ្នាំទៅចុះ” ផ្យាថែនបានមានបន្ទូល។

មនុស្សបានមើលឃើញឱកាសម្ដងទៀតក្នុងការរស់នៅលើភពផែនដីបានយូរ។ ដូច្នេះគាត់ក៏បានទូលទៅកាន់ផ្យាថែនថា៖

“ព្រះអង្គជាម្ចាស់ តើទូលបង្គំអាចយកអាយុ២០ឆ្នាំដែលឆ្កែមិនចង់បាននោះបានទេ?” មនុស្សបានទូលសុំ។

“ឯងប្រាកដហើយថាឯងចង់បានអាយុរបស់ឆ្កែបន្ថែមទៀត?” ផ្យាថែនបានសួរ។

“ទូលបង្គំច្បាស់ហើយ ព្រះអង្គម្ចាស់” មនុស្សបាននិយាយ។

“អញ្ចឹង ឯងអាចមានអាយុ២០ឆ្នាំបន្ថែមទៀត” ផ្យាថែនបានមានបន្ទូល។

បន្ទាប់មកផ្យាថែនបានងាកទៅរកសត្វចុងក្រោយគេគឺស្វា ហើយនិយាយទៅកាន់ស្វា “ស្វា! ឯងជាសត្វក្រមិចក្រមើមកំប្លែង យើងបង្កើតឯងមកដើម្បីធ្វើឲ្យមនុស្សសប្បាយបន្ទាប់ពីពួកគេបានធ្វើការហើយ ឯងត្រូវធ្វើឲ្យពួកគេសប្បាយនិងធូរស្រាល។ យើងឲ្យអាយុឯងស្មើនឹងអាយុរបស់មនុស្សដែលយើងបានឲ្យនៅពេលដំបូងដែរ គឺ៣០ឆ្នាំ”។

“៣០ឆ្នាំក្នុងការធ្វើជាកំប្លែង យូរណាស់” ស្វាបានគិត។

ដូច្នេះស្វាក៏បាននិយាយទៅកាន់ផ្យាថែន “ព្រះបាទម្ចាស់ តើទូលព្រះបង្គំអាចមានអាយុត្រឹមតែ១០ឆ្នាំដូចឆ្កែនិងក្របីបានទេ?” ស្វាបានទូលសុំ។

“ឯងច្បាស់ហើយ ថាឯងចង់មានអាយុត្រឹមតែ១០ឆ្នាំ?” ផ្យាថែនបានសួរ។

“ព្រះបាទម្ចាស់! ១០ឆ្នាំគឺគ្រប់គ្រាន់ហើយសម្រាប់ទូលព្រះបង្គំ” ស្វាបានបញ្ជាក់។

“អញ្ចឹង យើងឲ្យអាយុ១០ឆ្នាំទៅឯង” ផ្យាថែនបានយល់ព្រម។

ជាថ្មីម្ដងទៀត មនុស្សបានឃើញឱកាសក្នុងការរស់នៅលើភពផែនដីបានយូរ ក៏ទូលទៅកាន់ផ្យាថែន៖

“ព្រះអង្គម្ចាស់! តើទូលបង្គំអាចយកអាយុ២០ឆ្នាំដែលស្វាមិនចង់បាននោះបានទេ?” មនុស្សបានទូលសុំ។

“ឯងច្បាស់ហើយថា ឯងចង់បានអាយុរបស់ស្វា?” ផ្យាថែនបានសួរបញ្ជាក់។

“ព្រះបាទម្ចាស់! ទូលបង្គំច្បាស់ហើយ” មនុស្សបានបញ្ជាក់។

“អញ្ចឹង ឯងអាចមានអាយុ២០ឆ្នាំបន្ថែមទៀត” ផ្យាថែនបានប្រាប់។

“អរព្រះគុណ ព្រះបាទម្ចាស់” មនុស្សបាននិយាយ។

សត្វលោកទាំងបួនក៏បានត្រឡប់មកភពផែនដីវិញ។ តាំងពីនោះមកមនុស្សអាចរស់នៅបាន៩០ឆ្នាំ ហើយក្របី ឆ្កែ ស្វាអាចរស់បាន១០ឆ្នាំ។

នៅក្នុងប្រពៃណីថៃនិងឡាវ ត្រូវបានគេជឿថា មនុស្សរស់នៅមានលក្ខណៈដូចជាមនុស្សតែនៅក្នុង៣០ឆ្នាំដំបូងនៃជីវិតរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ។ ចាប់ពីអាយុ៣១រហូតដល់អាយុ៥០ឆ្នាំ មនុស្សត្រូវធ្វើការនឿយហត់ដូចជាសត្វក្របី។ ចាប់ពីអាយុ៥១រហូតដល់អាយុ៧០ឆ្នាំ មនុស្សមានលក្ខណៈដូចជាសត្វឆ្កែ។ មនុស្សបានប្រែប្រួលទៅជាដេកមិនលក់នៅពេលយប់ ព្រោះតែពួកគេព្រួយបារម្ភចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិនានារបស់គេ។ ហើយចាប់ពីអាយុ៧១រហូតដល់អាយុ៩០ឆ្នាំ មនុស្សហាក់បីដូចជាកំប្លែងសម្រាប់ក្មេងៗនៅក្នុងទិដ្ឋភាពពីរយ៉ាង។ ទីមួយមនុស្សមានការភ្លេចភ្លាំងច្រើន ហើយការភ្លេចភ្លាំងរបស់ពួកគេហាក់បីដូចជាគួរឲ្យចង់សើចណាស់សម្រាប់ក្មេងៗ។ ទីពីរ ដោយសារតែមនុស្សចាស់ដែលមានអាយុវែងទាំងនោះមានបទពិសោធនិងចេះចាំរឿងរ៉ាវជាច្រើនដែលមនុស្សចាស់់ទាំងនោះអាចនិទានរឿងរ៉ាវផ្សេងៗធ្វើឲ្យក្មេងៗសប្បាយ។

seezet

Khmer Language and Culture

រទេះព្រាត់គោ

“យុវជនដើម្បីវប្បធម៌ជាតិ”

ទិវាវប្បធម៌ជាតិលើកទី២០

៣ មីនា ២០១៨

“យុវជនដើម្បីវប្បធម៌ជាតិ”

ប្រធានបទ៖ តួនាទីយុវជនក្នុងកិច្ចអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ។

ខ្លឹមសារនៃការពិភាក្សាវែកញែក

មតិស្រប

មតិបដិសេធ

វិលវិញ

សៀវភៅ

មេឃរដូវរំហើយ

គំនូរ “ព្រះចន្ទពេញវង់”

Image

Lunar Magical Light

ស៊ីមឆេអ៊ុង កូនស្រីដ៏មានកតញ្ញូ (រឿងព្រេងរបស់ប្រទេសកូរ៉េ)

រឿងអាយុមនុស្ស (រឿងព្រេងរបស់ប្រទេសឡាវនិងប្រទេសថៃ)

ទិវាវប្បធម៌ជាតិលើកទី២០

៣ មីនា ២០១៨

“យុវជនដើម្បីវប្បធម៌ជាតិ”

ប្រធានបទ៖ តួនាទីយុវជន​​ក្នុង​កិច្ចអភិរក្ស​ និងអភិវឌ្ឍ​វប្បធម៌ជាតិ។

ខ្លឹមសារនៃការពិភាក្សាវែកញែក

មតិស្រប​

មតិបដិសេធ

ប្រធានបទ៖ តួនាទីយុវជនក្នុងកិច្ចអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ជាតិ។

មតិស្រប